Privacyverklaring
Thomas Van Craen Thomas Van Craen, directeur van Triodos Bank België
Tekst
Peter Ooms
Beeld
Marco Mertens

Geef ons inzicht in de evolutie van uw CO2-uitstoot

1 maart 2021
Banken zijn verplicht duurzaamheidsgegevens te registreren en vragen daarom meer informatie aan hun klanten
Triodos was een van de veertien banken die het Partnership Carbon Accounting Financials (PCAF) lanceerde in 2015. Intussen hebben zich al meer dan negentig banken achter het initiatief geschaard.

Triodos was een van de veertien banken die het Partnership Carbon Accounting Financials (PCAF) lanceerde in 2015. Intussen hebben zich al meer dan negentig banken achter het initiatief geschaard.

Met het Partnership Carbon Accounting Financials willen de financiële instellingen zich inschrijven in de wereldwijde ambitie die is vastgelegd in het Akkoord van Parijs. Dat houdt in dat de wereld zich verbindt om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen om zo de opwarming van de aarde tegen 2050 te beperken tot maximaal 2°C en liefst zelfs 1,5°C. Banken, verzekeringen, investeringsfondsen hebben een unieke hefboom om bedrijven en gezinnen te beïnvloeden. Ze kunnen namelijk voorwaarden over de uitstoot van CO2koppelen aan het financieren van investeringen.

Financiering als hefboom

De vermindering van de CO2 in een organisatie heeft gewoonlijk betrekking op de eigen uitstoot als gevolg van het verwarmen van gebouwen en productieprocessen (scope 1) en de aankoop van energie (scope 2). Daarnaast is er de indirecte uitstoot. Die kan verbonden zijn aan de aankoop van goederen en diensten, de mobiliteit van medewerkers, de verwerking van afval enzovoort. Deze activiteiten vallen allemaal onder scope 3. Die omvat ook de investeringen in kapitaalgoederen. Voor dergelijke uitgaven doen organisaties een beroep op de financiële instellingen. Omgekeerd is net de financiering van die investeringen in gebouwen, fabrieken, machines enzovoort de belangrijkste activiteit van de financiële instellingen. Voor een financiële instelling ligt hier haar belangrijkste bron of ‘oorzaak’ van emissies binnen scope 3 en dus ook het grootste potentieel om haar emissies te reduceren. “Als de bank hiervoor voorwaarden stelt, heeft dat een rechtstreeks effect op de CO2-uitstoot bij de klanten. Elke financiering heeft dus een impact. Het gecombineerde effect daarvan is veel groter dan de inspanningen die we doen voor onze eigen verwarming of de aankoop van energie”, zegt Thomas Van Craen, directeur van Triodos Bank België.

ECB neemt klimaatrisico ernstig

Het gebruik van de PCAF-accountingstandaard laat de banken toe om de CO2-uitstoot verbonden aan de leningen en investeringen in kaart te brengen. Voor elke klasse van dergelijke activa is een set van regels uitgewerkt. Die standaard is ook als enige vernoemd door de Europese Centrale Bank in haar rapport over milieurisico’s voor financiële instituten. De ECB en ook de andere toezichthouders beschouwen klimaat dan ook steeds meer als een belangrijk risico waarin ze meer inzicht willen krijgen. “Een voor de hand liggend voorbeeld is de waterschade van gebouwen door het toenemende aantal overstromingen als gevolg van de klimaatopwarming. Verzekeringsmaatschappijen moeten daarmee rekening houden voor het bepalen van schadevergoedingen en premies, maar die overstromingen hebben ook een effect op de banken die hypotheekleningen hebben. De waarde van de getroffen gebouwen kan dalen. Dat heeft een directe weerslag op de balansen van de financiële instellingen”, zegt Thomas Van Craen.

Verplichtingen van toezichthouders

De Europese Centrale Bank verplicht de banken intussen al om in de opgelegde stresstesten rekening te houden met de klimaatopwarming. De Nationale Bank van België eist dat alle gebouwen die als onderpand dienen voor een lening, beschikken over een EPC-rapport en dat die score opgenomen wordt in de rapportering over die hypotheek. Banken moeten dit dus registreren en erover rapporteren. Dat maakt dat de klanten van de financiële instellingen zelf ook meer informatie over die impact moeten verstrekken. Voor het energiegebruik van gebouwen is dat al heel specifiek vastgelegd, voor andere aspecten nog niet. “Die verplichting is nieuw. Er is nog een brede waaier aan mogelijkheden om te rapporteren: van een gemiddelde uitstoot voor een sector, tot een gedetailleerde CO2-boekhouding per bedrijf. In alle gevallen is het duidelijk: geef ons inzicht in de evolutie van uw uitstoot en zorg dat de datakwaliteit verbetert in de loop van de komende termijn. Er is geen weg terug”, zegt Thomas Van Craen.

Effect op financieringskost

Kan dat ook een effect hebben op de kosten van de financiering? “Zeker wel. Voor hypotheken kunnen we nu al een beter tarief hanteren wanneer het gebouw een goede energieprestatie heeft en de eigenaar dat ook goed kan aantonen. Voor andere kredieten en financieringen zal dat ook komen. Op dit ogenblik beschikken bedrijven en particulieren nog niet altijd over die informatie. Zeker voor ondernemingen zal dergelijke duurzaamheidsinformatie straks even standaard zijn als een financiële jaarrekening of een balans. Ik verwacht trouwens dat door de stijgende nood aan goede informatie steeds meer dienstverleners zich zullen profileren om die taak op zich te nemen. Hoe dan ook zal het commerciële gesprek bij de bank over meer gaan dan alleen financiële zaken.”

Stelt Triodos dan ook bepaalde limieten? “Ja, zo willen we niet samenwerken met bedrijven uit de sector van de fossiele brandstoffen. Tegelijk beslissen we op een genuanceerde manier. We financieren bijvoorbeeld een bedrijf dat wel CO2-uitstoot, maar waar die uitstoot het resultaat is van de omzetting in warmte en elektriciteit van methaan die anders uit oude mijnen zou ontsnappen en zo meer schade zou aanrichten. Methaan is een veel sterker broeikasgas dan CO2. Daarom is het project wel nuttig en financieren we het ook”, zegt Thomas Van Craen.

Beducht voor greenwashing

Dergelijke overwegingen zullen nodig blijven. De initiatiefnemers van PCAF zijn beducht voor greenwashing waarbij vervuilende bedrijven met kosmetische ingrepen hun imago oppoetsen. Wat als een vervuilend bedrijf de eerste stappen naar minder uitstoot wil zetten, maar nog geen goede resultaten kan voorleggen? Krijgt het dan financiering voor een groen project? “Dat blijft moeilijk. Zoals we in elk project een zeker financieel risico lopen, zal dat in de toekomst ook zo zijn voor CO2 en duurzaamheid. Triodos focust hoe dan ook op bedrijven die willen voorlopen op dit vlak. Dat is ook een vorm van selectie.”

PCAF-accountingstandaard voor CO2-impact

De Global Greenhouse Gas Accounting and Reporting Standard voor de financiële sector is gelanceerd eind 2020. Banken, vermogensbeheerders en -eigenaren krijgen daarmee gratis toegang tot een gestandaardiseerde methode om de uitstoot van broeikasgassen gerelateerd aan hun krediet- en beleggingsportefeuilles te meten en te rapporteren. De accountingstandaard is ontwikkeld door het Partnership Carbon Accounting Financials (PCAF), een groep van zestien financiële instellingen, waaronder Triodos Bank.

Thomas Van Craen: “De PCAF-standaard laat banken, fondsbeheerders en verzekeraars toe om de koolstofemissies voor al hun kredieten en fondsbeleggingen in kaart te brengen en daar vervolgens doelstellingen aan te koppelen om die te reduceren. Zo maken financiële spelers hun klimaatbeleid concreet meetbaar en voor iedereen toegankelijk.”