Michel Verholen, treasurer van Zoetis Inc. en vicevoorzitter van Ateb, de vereniging van Belgische treasurers
Bereid je voor op een toekomst zonder Libor
Financiële managers en treasurers bereiden zich volop voor op het einde van de bekende benchmark ‘Libor’ voor kortetermijnrentes. Er zijn nu al alternatieve systemen die parallel lopen, maar vanaf januari 2022 stopt Libor. Probleem is dat de alternatieven nog gebreken vertonen.
De referentierente Libor, wat staat voor London Interbank Offered Rate, blijft alom gebruikt als basis of benchmark om de prijs van leningen, obligaties, derivaten en ook de waarde van commerciële afspraken te bepalen. Internationale bedrijven gebruiken de Libor ook wanneer ze moeten vastleggen welk tarief zusterbedrijven hanteren voor intercompany-transacties. Dat is nodig voor documentatie over transferprijzen. Leveranciers gebruiken Libor ook als basis voor het berekenen van de intrestvoet voor late betalingen.
Libor is een gemiddelde van de rentes die banken aan elkaar aanrekenen voor het lenen van een bepaalde munt voor een bepaalde termijn. Daarbij gaat de markt ervanuit dat dit de goedkoopste lening is omdat het risico heel klein of onbestaande is. Daarom wordt deze referentierente ook de risk free rate genoemd. Die benchmark kunnen financiële instellingen en andere partijen gebruiken als basis van hun onderlinge transactie. Gewoonlijk verhogen ze die dan in functie van de kredietwaardigheid van de tegenpartij.
Libor stelt referentierentes op in euro, dollar, pond, yen en Zwitserse frank. De benchmarks slaan op zeven verschillende looptijden van leningen, tussen één nacht en twaalf maanden.
Het vastleggen van al die benchmarks gebeurde tot 2012 door een panel van een aantal grote banken die elke dag hun offered rate of laatkoers opgaven. Libor is het gemiddelde daarvan.
In dat jaar, 2012, kwam aan het licht dat een aantal banken al een hele tijd samenwerkten om de benchmark te manipuleren voor financieel gewin. De betrokken banken (onder meer Barclays, UBS, Royal Bank of Scotland, Rabobank, Lloyds en Deutsche Bank) hebben daarvoor hoge boetes moeten betalen. Door die manipulatie heeft het vertrouwen in de benchmark een flinke deuk gekregen. De centrale banken van de betrokken landen schuiven daarom een nieuwe manier naar voor om die benchmark vast te stellen. Daarbij leggen ze de nadruk op transparantie en traceerbaarheid. Ze willen tegen eind 2021 een kruis maken over Libor en alleen nog de nieuwe benchmark hanteren.
“Het probleem is dat de centrale banken van de diverse landen nu elk hun eigen systeem naar voor schuiven. Dat verhoogt de complexiteit. Daarnaast treden er problemen op wanneer die benchmark rate koste wat kost traceerbaar moet zijn. Dat kan alleen door terug te grijpen op de werkelijk gehanteerde rentevoeten”, zegt Michel Verholen, treasurer van Zoetis Inc. en vicevoorzitter van Ateb, de vereniging van Belgische treasurers.
De voorstellen zijn in de eerste plaats gericht op de rentes op één dag of overnight. Daar werkt het blijkbaar al goed. Het probleem stelt zich voor de langere looptijden. “Dat wil principieel zeggen dat de prijs van bijvoorbeeld een lening retroactief moet worden vastgesteld. Dit heeft volgens mij een zeer grote impact op bijvoorbeeld hedgingoperaties. Daarbij zetten bedrijven financiële instrumenten zoals swaps en futures in om mogelijk negatieve ontwikkelingen in de toekomst te compenseren. Zonder vaste prijs vooraf heeft dat weinig zin. Dat kan toch niet de bedoeling zijn. Als je dit zo invoert, vrees ik dat het medicijn erger is dan de kwaal.”
Dit is nochtans het geval in de voorstellen van de Amerikaanse Federal Reserve en de Bank of England. “Die instituten waren het eerst begonnen om een alternatief uit te werken. Sinds enige tijd publiceren ze die nieuwe benchmarks ook, maar in de praktijk gebruiken bedrijven nog vaak de oude referentie.”
De Europese Centrale Bank schakelde niet zo snel. Zij hield vast aan Euribor: de Libor voor euro’s, maar voerde wel een aantal aanpassingen door. “Ze behield ook het panelsysteem, maar heeft stappen ondernomen om het panel uit te breiden met bijkomende partijen, ook van buiten de financiële sector. Daarenboven wil de ECB een weging invoeren om de invloed van elk panellid in verhouding te brengen met het marktaandeel”, zegt Michel Verholen.
Bedrijven moeten zich hoe dan ook voorbereiden op een toekomst zonder Libor. Ingrijpen op de bestaande contracten heeft niet veel nut, maar voor overeenkomsten die eindigen na december 2021 is het nodig om te voorzien in een clausule. Volgens Michel Verholen is het nu nog te vroeg om precies te weten hoe de alternatieven effectief zullen werken. Hij raadt aan om clausules toe te voegen die breed genoeg zijn om voorbereid te zijn op de verandering van de situatie in de toekomst.
In de overgangsperiode gaan organisaties mogelijk beide referenties gebruiken. Dat kan leiden tot verschillende waardebepalingen van gelijkaardige producten, met alle complicaties van dien.
Michel Verholen is ook benieuwd naar de commerciële reactie van de banken op die wijzigingen. “Ik zie dat ze nu nog een afwachtende houding aannemen. Niemand wil als eerste een beslissing nemen die de concurrentiepositie in gevaar zou brengen”, besluit Michel Verholen.
De Libor voor de allerkortste leningen, die van één dag, hebben vaak een aparte naam. Het zijn referentierentes die vooral de financiële sector hanteert bij de handel in afgeleide producten.
Verdoe jij ook te veel tijd met het opvolgen van alle nieuwtjes in je feed? No worries, wij verzamelen alles wat nieuw is in de finance wereld. Al die nieuwtjes komen wekelijks in jouw mailbox terecht.
