Door de aanhoudende en acute schaarste aan zorgprofielen stappen steeds meer verpleeg- en zorgkundigen uit vast dienstverband en gaan ze aan de slag via uitzendarbeid of projectsourcing. Daar krijgen ze betere loon- en arbeidsvoorwaarden dan wie een vast contract heeft.
Ziekenhuizen en woon-zorgcentra zijn almaar vaker verplicht om met uitzendkrachten en projectverpleegkundigen te werken. Daarvoor betalen ze anderhalve tot twee keer zo veel. Dat zet de al broze financiën van de zorgvoorzieningen nog meer onder druk.
Bij de VDAB staan meer dan 4.200 jobs voor verpleegkundige en meer dan 2.600 jobs voor zorgkundigen open. Voor elke vijf vacatures voor verpleegkundige is er maar één kandidaat beschikbaar. Uit een bevraging van Zorgnet-Icuro in juni 2022 blijkt dat acht op de tien ziekenhuizen wegens personeelstekort bedden moeten sluiten. Meer dan één op de tien woonzorgcentra heeft een opnamestop.
Noodgedwongen doen ziekenhuizen en woon-zorgcentra steeds meer een beroep op uitzendarbeid en projectverpleegkundigen. In juni deed ruim de helft van de Vlaamse ziekenhuizen bijvoorbeeld een beroep op interimpersoneel, drie kwart gaf aan ook projectverpleegkundigen in te zetten.
Belfius gaf in zijn financiële analyse van de Belgische ziekenhuizen aan dat de inschakeling van uitzendpersoneel sinds 2019 met 75 procent gestegen is.
Een uitzendbureau kan een uitzendkracht bij een zorgvoorziening tewerkstellen om regulier werk te doen, dit wil zeggen op een gewone afdeling en voor de shiften die in de zorg van toepassing zijn. Ze worden doorgaans ingezet voor de vervanging van vaste medewerkers die afwezig zijn, wanneer het volume aan werk (tijdelijk) toeneemt en/of met de bedoeling om de uitzendkracht na een bepaalde periode vast aan te werven. Aan het inzetten van uitzendkrachten zijn maximumtermijnen verbonden.
De werknemers van projectsourcingbureaus daarentegen zijn meestal specialisten in hun vakgebied. Normaliter worden ze ingezet op specifieke projecten waar hun expertise vereist is, en dat voor een korte periode of voor een langdurige opdracht.
Interim- en projectmedewerkers zijn duur. Een interimverpleegkundige kost voor een werkgever ongeveer 1,5 keer de loonkost van een vast personeelslid, een projectverpleegkundige kost ongeveer 2 keer zoveel.
Getuigenissen uit het werkveld tonen dat almaar meer verpleeg- en zorgkundigen hun vast arbeidscontract laten voor wat het is. Ze worden gerekruteerd door interim- en projectkantoren die hen bovenop hun huidige loon een hoop extralegale voordelen bieden, zoals een wagen en een tankkaart. Bovendien kunnen ze meer eisen stellen wat betreft uurroosters (bijvoorbeeld geen avond- of weekendwerk). Niet zelden neemt een verpleegkundige in zijn of haar ziekenhuis ontslag om kort daarna via een projectsourcingkantoor in dezelfde voorziening terug aan de slag te gaan. De kantoren bieden die projectverpleegkundigen nu aan de zorgvoorzieningen aan alsof het uitzendkrachten zijn, met andere woorden om te werken op reguliere zorgafdelingen.
Onder druk van het niet ingevuld krijgen van de talrijke vacatures en van de dwingende bestaffingsnormen die de overheid oplegt, kunnen werkgevers in de zorg niet anders dan ingaan op dat aanbod. Het alternatief is resoluut afdelingen sluiten en mensen zorg ontzeggen.
Het afgelopen jaar versnelde die trend, zo ziet Icuro. Ziekenhuizen en woon-zorgcentra doen nu niet langer occasioneel, maar structureel een beroep op uitzendkrachten.
Ook voor afwervingsclausules rekenen de kantoren torenhoge bedragen aan. Dat jaagt de zorgvoorzieningen op ongeziene kosten in een tijd dat de energiefacturen en de loonindexaties de pan uit swingen.
Zorgorganisaties kunnen hun vaste krachten onmogelijk dezelfde extralegale voordelen geven.
Bovendien ontsnappen de projectmedewerkers vaak aan het avond- en weekendwerk. Dat geeft aanleiding tot wrijvingen binnen de teams. En dat in een sector waar het alle hens aan dek is om te vermijden dat personeel langdurig ziek valt, of beslist de sector te verlaten.
Zorgnet-Icuro vraagt dat dit probleem wordt aangepakt. Dat betekent:
Margot Cloet wijst er ook op dat meer interims en projectstaffing het fundamentele probleem van de personeelsschaarste in de zorg niet oplossen. Integendeel. “Het maakt de sector verder kapot, zorgt voor een grote meerkost en meer instabiliteit in de teams. Dit is geen tijdelijke situatie van personeelsschaarste waarvoor het aangewezen is ze met interimarbeid te overbruggen. De grote winst gaat nu naar de kantoren. Het is voor Zorgnet-Icuro een ontoelaatbaar systeem in een sector die gefinancierd wordt met belastinggeld.”
Verdoe jij ook te veel tijd met het opvolgen van alle nieuwtjes in je feed? No worries, wij verzamelen alles wat nieuw is in de finance wereld. Al die nieuwtjes komen wekelijks in jouw mailbox terecht.
