Goed financieel beheer is basis voor duurzaamheid

Als een gebouw in een betere energieklasse valt, bieden we een iets scherper tarief aan

Duurzaamheid krijgt snel een centrale plaats in de strategie en de operationele processen van bedrijven. Wat is het effect daarvan op de financiële afdelingen? FDmagazine vroeg het aan enkele ervaringsdeskundigen.

Economie en ecologie gaan hand in hand

Wat is het belang van duurzaamheid in uw organisatie?

Alain Petit: Fluvius heeft al lang een duurzaamheidsbeleid. Dat was al zo toen Fluvius ontstond door de fusie van Eandis en Infrax. We hebben een board voor maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO), met sinds kort een MVO-officer omdat we het belangrijk vinden dat iemand de vele acties coördineert. Die board heeft onze ESG-strategie (milieu, sociaal engagement, corporate governance) bepaald die we hebben geïntegreerd in de bedrijfsstrategie. Vier doelstellingen hebben we uitdrukkelijk naar voor geschoven: een sturende rol opnemen voor het realiseren van de klimaatdoelstellingen, zorgen voor een ‘great place to work’, de integratie van ESG in alle beslissingen en tot slot zorgen voor veiligheid. Zo is voor elke beslissing die ons management of de raad van bestuur neemt, omschreven hoe die zal bijdragen aan de MVO-aanpak van Fluvius. We hebben ook een MVO-charter opgesteld en de opgenomen prioriteiten verbonden met de duurzaamheidsdoelstellingen van de VN en het Belgische Unitar-project van Voka. In 2020 zijn al die zaken samengekomen.

Stefaan Vandamme: Duurzaamheid zit in het DNA van de Colruyt Group sinds de jaren negentig van vorige eeuw. Wij waren pioniers op veel vlakken, zoals bijvoorbeeld offshorewindmolens. Onze duurzaamheidsaanpak staat uitgebreid beschreven in onze duurzaamheidsrapportering, die sinds twee jaar geïntegreerd is in het jaarverslag. We lichten onze aanpak gedetailleerd toe met twaalf werven en honderdvijftig projecten. Daarin gaan we heel breed: landbouw, gezondheid, dierenwelzijn, klimaat, mobiliteit enzovoort. Het is onze ambitie om een referentiepunt voor duurzaamheid en een inspiratiebron voor bewust consumeren te zijn.

De ambitie op groepsniveau heeft een vertaling binnen finance: finance van Colruyt Group moet een referentiepunt zijn inzake vakmanschap en duurzame aanpak. Wij definiëren duurzaamheid volgens drie dimensies. De eerste is sociaal, door duurzame carrières aan te bieden voor financiële medewerkers. De tweede is ecologisch, zelfs binnen finance. We kiezen tools met een kleine ecologische voetafdruk. Zo onderzoeken we bijvoorbeeld het milieueffect van betalingen. We hebben een vakcentrum voor betalingen waarin we de ecologische voetafdruk van cashgeld bestuderen vergeleken met betaalkaarten en digitale transacties. In deze focus zit ook de ondersteuning van finance aan de operationele diensten bij rendementsberekeningen. Een mogelijk idee is duurzaamheid via een aantal financiële parameters te verwerken in de gehanteerde discontofactor en een hogere discontofactor te gebruiken voor projecten die minder duurzaam zijn.

De derde compoment, de economische, gaat over de leefbaarheid van het bedrijf op lange termijn. Colruyt Group kijkt over de generaties heen. Wij moeten er mee voor zorgen dat het bedrijf financieel gezond blijft om te beantwoorden aan die langetermijnvisie.

Karolien Vlassenroot: Wij zijn een toonaangevend bedrijf op het vlak van duurzaamheid in de bouwwereld en werken verder aan ons duurzaamheidsverhaal. We geloven dat we er komen als iedere persoon en elk bedrijf zijn steentje bijdraagt. Net als Fluvius zijn we enkele jaren geleden gestart met duurzame doelstellingen in het kader van het Voka-charter. Dat hebben we intussen al drie jaar. De verschillende niveaus van de duurzaamheidsdoelstellingen zorgen ervoor dat het volledige bedrijf alle aspecten van duurzaamheid hoog op de prioriteitenlijst zet.

Om die doelstellingen te behalen, is een goed financieel beheer nodig. Dat is de basis voor een duurzaamheidsbeleid. Ecologie en economie moeten hand in hand gaan. Het is belangrijk goede budgetten op te stellen en KPI’s vast te leggen. Op die manier weten de medewerkers wat de mogelijkheden zijn en welke doelstellingen we eraan verbinden.

Centraal staat het product dat we afleveren. Wij bouwen een woning en dat moet een ecologische en duurzame thuis zijn voor de bewoners. Daarnaast is er het wagenpark. Durabrik heeft nooit plug-in hybrides aangeboden. We gaan volop voor full electric, al vijf jaar. Die auto’s maken intussen al tien procent uit van ons wagenpark. We bekijken de impact van het wagenpark op basis van de total cost of ownership, niet het maandelijkse leasebedrag.

Voor mij valt een goed personeelsbeleid ook onder duurzaamheid. Het betekent ook een team creëren waarmee je jaren verder kan. Medewerkers moeten kunnen groeien in hun functie of intern roteren als ze zin hebben in een nieuwe uitdaging. We hebben een heel sterk hr-beleid, onze hr-manager is onlangs bekroond met de titel hr-manager van het jaar.

Mark Oosterlinck: TVH is nog steeds een familiebedrijf, weliswaar een erg groot. De waarden van de aandeelhoudersfamilies spelen sterk. Duurzaamheid is daar een van. Dat merk ik in beslissingen en discussies in de raad van bestuur. Langetermijndenken en keuzes maken in het belang van de medewerker en niet de kortetermijnwinst: dat leeft zeer sterk bij ons. Duurzaamheid was tot voor kort voor ons eerder een manier van doen. We waren duurzaam zonder te beseffen dat het iets speciaal was. Pas recent beseffen we dat we daar een geheel van kunnen maken dat deel uitmaakt van onze bedrijfsstrategie. Duurzaamheid wordt steeds meer een verhaal waarmee we ook naar buiten komen. We zijn al drie jaar Unitar Pioneer in het traject met Voka. Onze doelstelling is om nu Unitar Champion te worden.

Sofie Coppens: Ik vertegenwoordig een heel kleine operatie binnen het grote Belfius. We zijn een dochter van Belfius Bank en tellen tachtig medewerkers. Dat neemt niet weg dat we sterk staan op het vlak van duurzaamheid. Wij zijn al lang bezig met de financiering van duurzame projecten, zoals windmolens en elektrische wagens. Op dat vlak gaan wij verder dan de gemiddelde bank.

Een nieuw traject is fietslease. Andere bedrijven zijn terughoudend, wij spelen een voortrekkersrol. Het is ook een booming business, zeker met de covidcrisis. Fietsen is nu heel populair.

Wat met het hefboomeffect? Kan je als financiële instelling voorwaarden stellen voor financiering?

Sofie Coppens: Dat is voor een stuk al zo, zeker voor vastgoed. We vragen altijd een schattingsverslag dat rekening houdt met de duurzaamheid van een project. We zijn ook bezig met relighting-projecten in de roerende leasing. Belfius wordt eigenaar van de armaturen. Door oude TL-lampen te vervangen door ledverlichting, zorgen wij ervoor dat die ecologisch verantwoord zijn. Ook bij nieuwbouw vragen wij de documenten. Belfius Lease focust op de assets, niet alleen op terugbetalingscapaciteiten zoals een klassieke financier dat doet. Wij kijken naar de waarde van het gebouw en de herverkoopbaarheid. Op dat vlak is duurzaamheid cruciaal. Een oude loods met oude diepvriesinstallaties, die krijg je niet meer verkocht. Daar hechten wij zeer veel belang aan. Die trend evolueert zeer snel.

Rapporteren over duurzaamheid is teamwerk

Karolien Vlassenroot: Er zijn operationele cijfers die we rapporteren, onder meer cijfers die belangrijk zijn in het kader van een duurzame relatie met onze klanten: klantentevredenheid, aanbevelingsgraad ... Daarnaast hebben we onze duurzaamheidsdoelstellingen met KPI’s waarover we jaarlijks rapporteren. Voor de rest werken wij met gezond verstand. We willen niet rapporteren om te rapporteren.

Jullie gebruiken het Unitar-framework. Hoe werkt dat?

Karolien Vlassenroot: Het gaat erom dat je duidelijke doelen en KPI’s definieert, gekoppeld aan de duurzaamheidsdoelstellingen. We hebben ook bonusplannen van medewerkers waar KPI's aan vast zitten. We maken dat die in elkaar passen. We letten op duurzaamheid en tevredenheid van klant en medewerker (great place to work). Dat zit allemaal in de rapportering. Het is een van de basiselementen om duurzaamheid te laten dragen door de organisatie. Als medewerkers duidelijk weten waarvoor we staan en wat zij kunnen doen, dan is het geen cosmetica meer, maar echt gedragen. Zo zijn we een samenwerking met Natuurpunt aangegaan. Voor elke vierkante meter beton bij ons plant de organisatie één vierkante meter bos. Dat heeft een groot ecologisch effect.

Moet je als financiële afdeling moeite doen om de cijfers te krijgen om erover te rapporteren?

Karolien Vlassenroot: Die cijfers komen niet alleen van finance, maar ook van onze duurzaamheidsmanager en de operationele collega's. Zij leveren de data aan. Onze financial controller brengt ze allemaal samen. Met finance zitten we bij de start en aan het eind. Wij bundelen de budgetten. Op het einde van de rit bepalen we de resultaten. Stefaan haalde aan dat Colruyt extern rapporteert. Bij ons gaat het rapport naar de raad van bestuur, het directiecomité en de medewerkers. We maken nog geen duurzaamheidsverslag. We zijn er wel stilaan klaar voor, dankzij onze deelname aan het Unitar-charter van Voka.

Mark Oosterlinck: De KPI's in de balanced scorecard zijn al heel breed. Het gaat bijvoorbeeld over employee wellbeing, engagementscore, veiligheid, absentie, gezondheid … Hr neemt hierin de leiding, wij volgen mee op. Wij presenteren ons ook als team bij de externe auditor. Vandaag rapporteren we nog niet veel extern. TVH heeft een traditie van discretie, ook over financiële cijfers. Wij pakken niet uit met wat we doen. Daar komt stilaan verandering in. We zijn met mooie dingen bezig en we beseffen dat we dat ook moeten tonen. Dat is belangrijk voor de medewerkers die daarmee bezig zijn.

Anderzijds keken we naar duurzaamheid als een rendementsverhaal: zonnepanelen zijn voor ons ook een economische logica. Hetzelfde geldt voor afval of water. Kunnen wij in ons eigen verbruik voorzien? Besparen we kosten? We volgen dat op, maar het is nog geen dagelijkse reflex zoals voor financiële KPI's.

Stefaan Vandamme: Wij willen zoveel mogelijk bewustzijn en energie creëren rond duurzaamheid. Het is de bedoeling dat al onze medewerkers met duurzaamheid aan de slag gaan. Het zit verweven in het hele bedrijf. In het verslag merk je dat, terwijl het slechts een subset bevat van alles wat we opvolgen. Finance verzamelt niet de gegevens over warmte- en waterrecuperatie. Iedereen neemt een stukje verantwoordelijkheid. Voor de communicatie met investeerders komt alles wel bij finance terecht. We moeten het verhaal naar hen kunnen brengen. De rapportering is verspreid over het hele bedrijf. Bij Colruyt Group maakt het vakcentrum duurzaamheid het duurzaamheidsverslag. Die collega’s brengen alles samen. Finance biedt ondersteuning waar mogelijk, maar alle krediet gaat naar de collega's van het vakcentrum.

Systemen en certificaten

Alain Petit: In oktober vorig jaar hebben we het Unitar-charter gehaald. Als corporate finance kijken we meer internationaal. Dat is snel geëvolueerd. We hebben intussen vier externe ESG-ratings. Voor de groene obligatie en om het framework te laten attesteren, hebben we zelf een bureau aangetrokken. In onze laatste rating van Moody's staat intussen ook een ESG-luik. Daarmee wordt de thematiek volledig mainstream.

Leggen die bureaus dan een framework op dat je moet gebruiken om te rapporteren over de thematiek?

Alain Petit: Neen, maar je moet wel communiceren. Het is niet genoeg dát je het doet, je moet het ook bekendmaken.

Stefaan Vandamme: Wij rapporteren al veel, maar toch is dat maar een klein deel van wat we doen. We hebben extra eisen voor onze systemen om al die data te capteren en op te volgen. Als we willen weten hoeveel water we verbruiken in onze productie en wat het aandeel stadswater, gerecycleerd water en regenwater is, dan moeten we dat allemaal meten. Wij hebben honderdvijftig projecten voor deze thematiek. Het vraagt grote inspanningen om alle data te capteren. Het gaat niet om één systeem, het zit verweven in de operationele afdelingen en is wijdvertakt.

Wij volgen de gekende zeventien duurzaamheidsdoelstellingen, maar hebben die vertaald in twaalf werven. We hebben nu een universeel platform waarop we alles rapporteren. Ik merk dat de investeerders dat helemaal aanvaarden. Wij zijn tevreden met de manier waarop wij opvolgen en registreren.

Karolien Vlassenroot: Voor de Unitar-certificatie moet je voor een commissie je KPI's presenteren en die staven met concrete cijfers en documentatie. Elke verantwoordelijke geeft zijn presentatie over een KPI. De basis van onze cijfers is het ERP-pakket. Voor duurzaamheid kijken we naar de business. Zij hebben ook nog eigen documenten.

Mark Oosterlinck: Bij ons is de rapportering nog niet zeer gestructureerd. Eerlijk gezegd brengen we de gegevens samen die we al hebben. We zien in de integratie daarvan de meerwaarde van onze inspanningen. Het behalen van het certificaat is een erkenning voor het team. Dat zet aan om verder te gaan, creatiever te zijn.

Sofie Coppens: Voor ons zijn certificaten wel degelijk belangrijk. We hebben de Charter Belfius Energy & Efficiency-package, vooral voor vastgoed. We proberen de klanten te stimuleren om energie-efficiënter en hernieuwbaar te werken. Het gevolg daarvan is dat de leasing goedkoper kan omdat we kortingen geven. De certificaten tonen aan dat er een energieaudit is gebeurd in het gebouw en het bedrijf. Op die manier kan een gebouw in een betere klasse vallen en kunnen we een iets scherper tarief aanbieden.

Legt de overheid of de toezichthouder eisen op?

Sofie Coppens: Er komen inderdaad nieuwe regels aan. Brusselse bedrijven moeten een ecologie-expert aanstellen als ze bouwen om zo de juiste prioriteiten te leggen qua energie. Die rapporten zijn essentieel voor waarborgen zoals Gigarant. Ik merk dat kmo' s daar minder mee bezig zijn. Een gebouw is een zeer grote investering voor zo'n bedrijf en ecologie staat voor hen niet op de eerste plaats. Wij wijzen hen erop dat als ze een goede score halen in een bepaalde klasse dat ze dan een korting krijgen of een groter stuk financiering.

Belfius Lease heeft beslist om vervuilende activiteiten en oude gebouwen waarover we twijfels hebben niet langer te financieren. Ecologische bouwprojecten krijgen zoals gezegd betere voorwaarden.

Karolien Vlassenroot: De overheid legt soms bepaalde doelstellingen op. Wij willen liever als bedrijf een voorbeeld zijn. Omdat onze woonhuizen ecologischer zijn dan wat de overheid vraagt, stellen we de banken voor om onze klanten een korting te geven. Dat begint nu te lopen en dat is super.

Stefaan Vandamme: Wij houden nauwgezet de evolutie in Europa, met de Green Deal, in het oog. Daar zullen zeker nieuwe vereisten uit voortvloeien, zoals bijkomende rapporteringseisen. Wat het zal worden, weten we niet. De beslissing valt in de loop van dit jaar.

Mark Oosterlinck: Ik hoor rond de tafel allemaal bedrijven die veel verder gaan dan wat de overheid oplegt, gedreven door eigen initiatief en gestuwd door klanten, investeerders en andere partijen. Ik zou durven zeggen dat de overheid achterophinkt. Ik geloof meer in het eigen initiatief en bedrijven die daar fier mee uitpakken.

Karolien Vlassenroot: Ik denk ook dat de bedrijven hier aan tafel voorlopen. Stefaan van Colruyt kijkt uit naar de Green Deal. Dat betekent dat hij er vrij gerust in is en klaarstaat. Dan mag hij ook erkenning krijgen voor de geleverde inspanning.

Stefaan Vandamme: We hebben er zeker geen schrik van.

Karolien Vlassenroot: Precies. Wij ook niet. De overheid mag voor ons gerust een stuk strenger zijn.

Stefaan Vandamme: Tegelijk zijn we ervan overtuigd dat we straks een tand moeten bijsteken.

Toekomst

Stefaan Vandamme: Het belang van duurzaamheid zal alleen maar toenemen. We zullen meer en sneller investeren in duurzaamheid. Wij doen verder zoals we bezig zijn. Het zit in ons DNA. We proberen ook nieuwe initiatieven uit, zoals ons waterstofproject. Daarmee maken we het verschil.

Alain Petit: Duurzaam is het nieuwe normaal. Vroeger was het iets extra, nu een minimum minimorum. De financiële sector is – onder impuls van investeerders – een belangrijke drijvende kracht.

Mark Oosterlinck: Sustainability wordt nog veel meer een deel van onze strategie. Duurzaamheid is het brede systeem, met medewerkers, maatschappij en ecologie, maar het gaat altijd samen met de financiële gezondheid van ons bedrijf op de lange termijn.

Karolien Vlassenroot: Vanuit Camino bieden we onze klanten een totaalpakket voor duurzaamheid. Veel woningen in Vlaanderen dateren van de jaren zeventig van vorige eeuw. Renovatie – vooral van de bouwschil en de energietechnieken – is nodig om ze future proof en duurzaam te maken. Daarnaast mikken we op onze medewerkers: fietsleasing, andere vormen van mobiliteit, thuiswerken.