Privacyverklaring
Het decennium van lage groei en volatiele inflatie
Tekst
Rudy Aernoudt

Het decennium van lage groei en volatiele inflatie

3 oktober 2022
Crisissen zijn geen uitzonderingen, maar maken deel uit van ons economisch systeem. Elke tien tot twaalf jaar dient een nieuwe crisis zich aan. De vraag is dus niet of wij opnieuw in een crisis zullen verzeilen, maar wanneer. We kunnen daarbij opmerken dat de tijdspanne tussen twee crisissen, op basis van een analyse van de laatste eeuw, steeds korter wordt. Bedrijven moeten dus niet alleen denken aan rendabiliteit en groei, maar ook hun crisisbestendigheid in kaart brengen.

Crisissen zijn geen uitzonderingen, maar maken deel uit van ons economisch systeem. Elke tien tot twaalf jaar dient een nieuwe crisis zich aan. De vraag is dus niet of wij opnieuw in een crisis zullen verzeilen, maar wanneer. We kunnen daarbij opmerken dat de tijdspanne tussen twee crisissen, op basis van een analyse van de laatste eeuw, steeds korter wordt. Bedrijven moeten dus niet alleen denken aan rendabiliteit en groei, maar ook hun crisisbestendigheid in kaart brengen.

Heel wat lezers herinneren zich de golden sixties. De naoorlogse periode was gekenmerkt door een periode van grote groei. Het rapport van de Club van Rome trok aan de alarmbel want aan dat ritme zouden alle grondstoffen binnen vijftig jaar - in het jaar 2022 dus - uitgeput zijn. Aanhangers van het rapport protesteerden tegen het overdreven consumentisme van de jaren zestig en zeventig.

Niet het rapport van de Club van Rome, niet de anti-consumentisten noch de klimaatbeweging fnuikten de economische groei, maar opeenvolgende crisissen. Van de petroleumcrisissen in de jaren zeventig, over de internetbubbel in het begin van vorig decennium tot de financiële crisis. Allen hadden zij hetzelfde effect, zijnde een demper op de groei. Meer recent versnelden de coronacrisis, die de grootste negatieve impact had op de groei na de twee wereldoorlogen, en het Oekraïneconflict de energietransitie en noopten alle internationale instellingen ertoe de groeivoorspellingen naar beneden te herzien.

Lessen uit de geschiedenis

Wat kunnen we leren uit die korte historische schets? Ten eerste dat crisissen geen uitzonderingen zijn, maar deel uitmaken van ons economisch systeem. Elke tien tot twaalf jaar dient een nieuwe crisis zich aan. De vraag is dus niet of wij opnieuw in een crisis zullen verzeilen, maar wanneer. We kunnen daarbij opmerken dat de tijdspanne tussen twee crisissen, op basis van een analyse van de laatste eeuw, steeds korter wordt. Bedrijven moeten dus niet alleen denken aan rendabiliteit en groei, maar ook hun crisisbestendigheid in kaart brengen. Resilience — resistentie of veerkracht — wordt het buzzwoord van dit decennium. En dat is minder gemakkelijk dan een groeicoëfficiënt toepassen op de ebitda van vorig jaar.

Een tweede les is dat de groei van de economie nooit verworven is. De antigroeibewegingen of de aanhangers van de zero-groeitheorie moeten beseffen dat de groei op ieder moment gefnuikt kan worden door een externe, niet-beheersbare factor. Die factor kan van virologische aard zijn (SARS, covid, enzovoort), van oorlogsaard (WO I, WO II, Oekraïne) of van economische aard (financiële crisis, internetbubbel). Er zijn dus genoeg ‘natuurlijke’ groei-obstakels zodat een artificiële groei-inperking niet nodig is. Modellen die uitgaan van een constante groei, zoals deze van de Club van Rome, worden vaak de facto doemdenkmodellen die niet stroken met de realiteit en op die manier hun geloofwaardigheid ondergraven. Op die manier wordt hun actie, hoe nobel die ook moge zijn, niet-productief. Wat we moeten ontwikkelen, is een economie die niet gestoeld is op economische groei en waar circulaire economie mainstream wordt.

Ten derde leren we hieruit dat verdere digitalisering en vergroening zowel opportuniteiten als uitdagingen inhoudt, maar alvast de volatiliteit van de economie vergroot. De digitalisering zorgt ervoor dat industrie bijna een mobiele eenheid wordt. Het adagio “plaats, plaats, plaats”, dat vaak gebruikt werd om de waarde van commercieel vastgoed in te schatten, is voorbij. Nu is het ruimte, digitalisering en ontsluiting. De winkelstraat wordt vervangen door opslagcentra aan de stadsranden, indien mogelijk bij gedegen en betaalbaar water- en luchtvervoer.

Lage groei

Het volgende decennium wordt niet langer een decennium van stabiele groei en beheerste inflatie. Nee, het wordt een decennium van lage groei en volatiele inflatie.

Lage groei omdat de economie gesatureerd is. Lage groei omdat mensen, post-covid, meer inzien dat het leven niet bestaat uit werken tegen hun zin (twee op de drie Belgen werkt niet graag) om nadien goederen en diensten te verwerven die ze niet nodig hebben. Lage groei omdat de consument geprogrammeerde veroudering (scheduled obsolescence) niet langer zal tolereren. Met de huidige technologische kennis is het niet normaal dat de batterij van mijn smartphone het na twee jaar begeeft en dat mijn wasmachine maar vijf jaar meegaat. Lage groei omdat het volgende decennium een decennium is van een verouderde bevolking met een jongere bevolking die vrije tijd meer apprecieert en niet bereid is om tegen bepaalde voorwaarden te werken. Denk maar aan de problemen in de horeca om werkkrachten te vinden, maar die problemen komen overal. Lage groei omdat de overheidsbudgetten desastreus zijn en verdere ontsporing vermeden moet worden. Lagere groei omdat de centrale banken – en ik heb het hier alleen over de ECB en de FED - ongeveer vijftien triljoen euro moeten onttrekken aan de economie. Geld dat via de bazooka’s de economie in crisistijden overeind hield, maar intrinsiek tot inflatie leidt.

Volatiele inflatie

Dat brengt ons bij de volatiele inflatie. De nog altijd hangende virusdreiging, het Oekraïneconflict dat niet op korte termijn opgelost zal worden, de duurzame krapte op de arbeidsmarkt en de groene akkoorden van Parijs, dragen allen bij tot een inflatoir klimaat. De gebroken aanbodketen die geleidelijk herstelt, maar fragiel blijft, de transportmodaliteiten die klimaatgevoelig zijn (denk maar aan het droge Rijnbekken tijdens de warme dagen) en waar scheepvaart en vliegtransport nu ook onder het klimaatakkoord van Parijs vallen en de heropflakkerende geopolitieke spanningen, zijn van dien aard dat inflatie niet alleen vrij hoog zal blijven (wel niet meer met twee cijfers), maar vooral volatiel zal zijn.

Ons decennium

Conclusie: we leven in een decennium van veelvuldige, steeds frequentere crisissen, lage structurele werkloosheid, lage groei en volatiele inflatie. Crisisresistentie is daarom belangrijker dan kortetermijnwinst. Deze parameters inbouwen in de businessplannen van de volgende jaren wordt een interessante uitdaging. Bovendien kan groeien in een economie met een structureel lage groei alleen maar door marktaandeel te vergroten, wat de facto betekent markt afsnoepen van de concurrentie. Respect voor milieu en consument zullen daarbij doorslaggevend zijn. Een mooi voorbeeld hoe de macro-economische parameters ingebouwd moeten worden in ieder bedrijfsplan. Veel geluk toegewenst!