Meer dan 100.000 bestaande familiebedrijven zullen de komende tien jaar verdwijnen. Dat leert een analyse van Marktlink Fusies & Overnames.
Volgens cijfers van de Belgische overheid zijn er momenteel 372.179 zelfstandigen tussen de 50 en 65 jaar oud. In 2019 waren 31% van al de zelfstandigen zogenaamde vrije beroepen (dokters, advocaten,…), een cijfer dat ons – geëxtrapoleerd – leert dat dat er de komende tien jaar 116.895 zelfstandigen met een eigen zaak zijn die de pensioengerechtigde leeftijd zullen bereiken.
Voor hen is het nu vaak zaak zichzelf en hun familie financieel veilig te stellen. Die zekerheid wordt het makkelijkst bereikt als de ondernemer kan rekenen op opvolging binnen de eigen familie. Maar verschillende onderzoeken leren dat het lang geen uitgemaakte zaak is dat dat de kinderen van huidige ondernemers het familiebedrijf zullen overnemen of voortzetten. Een fenomeen dat zich overigens niet alleen beperkt tot België, maar ook voorkomt in Nederland en de rest van Europa.
Volgens diezelfde onderzoeken is dit toch een duidelijke mentaliteitsshift. Daar waar de babyboom-generatie het vanzelfsprekend vond dat zeker één van de kinderen de leiding van het bedrijf, dan wel het bedrijf zelf, overnam is dat bij hun eigen kinderen allang niet meer het geval.
Onderzoek geeft ook enkele redenen waarom de opvolgingsbereidheid bij de huidige generatie zo laag is. Belgen en ook Nederlanders zijn vrij individualistisch ingesteld (net als bijvoorbeeld Duitsers en Amerikanen), hetgeen er toe leidt dat jongeren vaak hun eigen professionele weg proberen te vinden en zo andere interesses en doelen nastreven dan hun ouders. De vele uren die men vaak onbezoldigd in het bedrijf steekt, schrikken soms af. En ook het future-proof maken van de familiebedrijven, met bijvoorbeeld e-commerce, is iets waar velen tegenop zien.
Vaak geven die ouders ook de mogelijkheid en vrijheid aan hun kinderen om hun eigen weg te vinden, dit in tegenstelling tot de generatie vóór hen. Sinds de babyboom-generatie is er immers een enorme welvaartsgroei gekomen in de Lage Landen. Net die materiële vooruitgang laat het toe dat de ondernemende ouders de “avonturen” van hun kinderen kunnen bekostigen, maar vooral ook omdat kinderen niet langer uit financieel zelfbehoud de verplichting hebben om het familiebedrijf verder te zetten en zo hun eigen toekomst, en die van hun eigen kinderen, veilig te stellen.
“Dit alles maakt dat het overnemen van het familiebedrijf één van de verschillende keuzes is die jongeren vandaag moeten maken,” duidt Filip Mariën, partner bij Marktlink, dat gespecialiseerd is het begeleiden van overnames en fusies van KMO’s. “Bij deze keuze dienen verschillende zaken in acht genomen te worden genomen. Zo heb je de gelijke behandeling ten aanzien van broers, zussen neven en/of nichten hetgeen moeilijker wordt als bijvoorbeeld slechts één kind interesse heeft om de familiezaak verder te zetten en de anderen niet. Daarbij komt ook nog een enorme verantwoordelijkheid naar de andere leden van de familie toe, en vele jongeren willen deze liever niet. En tot slot is ook nog het zogenaamde ‘verdeeleffect’. Als er in een ondernemersgezin drie kinderen zijn die de zaak samen overnemen moet er opeens niet één gezin van de opbrengsten leven, maar vier, als je de gepensioneerde ouders meetelt.”
Het resultaat van dit alles is dat er slechts weinig jongeren bereid zijn om meteen na hun studies het familiebedrijf over te nemen. Slechts 12.8% van “de kinderen van” stapt daadwerkelijk in de familiezaak, de anderen richten liever hun eigen bedrijf op of beginnen als werknemer bij een ander bedrijf.
“Als we deze cijfers goed bekijken wil dit dus zeggen dat er de komende tien jaar zo’n 100.000 familie-KMO’s zullen verdwijnen in hun huidige vorm en zullen overgenomen worden dan wel fusioneren met ander familiebedrijven die met gelijkaardige uitdagingen kampen,” aldus nog Filip Mariën. “In het slechtste geval verdwijnen ze helemaal.”
Maar er is ook goed nieuws: uit cijfers van de federale overheid blijkt dat er een stijging is in het aantal startups en andere BTW-plichtige ondernemingen. Opvallend hierbij is de relatief sterke stijging van het aantal Besloten Vennootschappen (BV’s) en natuurlijke personen. De groei bij de BV’s is te verklaren door het wegvallen van enkele voorwaarden. Zo is het benodigde startkapitaal bijvoorbeeld drastisch verlaagd. En misschien groeien deze BV’s straks weer uit tot de familiebedrijven van morgen.
Foto: Filip Mariën van Marktlink
Verdoe jij ook te veel tijd met het opvolgen van alle nieuwtjes in je feed? No worries, wij verzamelen alles wat nieuw is in de finance wereld. Al die nieuwtjes komen wekelijks in jouw mailbox terecht.
