Hoe beïnvloeden belastingtarieven onze werkuren?

Tijdens de vorige legislatuur vroeg de Hoge Raad van Financiën aan het Federaal Planbureau (FPB) om de impact van wijzigingen in de personenbelasting op de werkprikkel te onderzoeken. Dit werd gemeten aan de hand van het aantal uren dat gezinnen bereid zijn te werken. De resultaten tonen aan dat de impact zowel afhangt van het gezinsinkomen als van de richting en omvang van de belastingwijziging. Vooral gezinnen met een laag inkomen ervaren de grootste stimulans bij een substantiële verlaging van de personenbelasting.

Belastingverlaging heeft een sterkere impact dan belastingverhoging

Algemeen wordt aangenomen dat mensen meer gaan werken wanneer belastingen dalen en minder wanneer ze stijgen. De studie bevestigt deze hypothese, maar plaatst er enkele kanttekeningen bij. Een belastingverlaging leidt tot een toename van het aantal werkenden, terwijl een belastingverhoging geen significant effect heeft op het aantal gewerkte uren. Dit suggereert dat fiscale maatregelen die de werkgelegenheid willen stimuleren, effectiever zijn wanneer ze gericht zijn op belastingverlaging.

De omvang bepaalt de impact

Niet elke belastingaanpassing heeft een even grote invloed op het arbeidsaanbod. Kleine wijzigingen, zoals een verhoging of verlaging van 1%, hebben slechts een beperkte impact op de arbeidstijd. Pas bij wijzigingen van 2% of meer worden gezinnen merkbaar gestimuleerd om hun werkuren aan te passen. Dit effect verschilt echter per inkomensgroep: gezinnen met een laag inkomen reageren sterker op belastingverlagingen dan gezinnen met een hoger inkomen.

Verschillen per inkomensgroep

De mate waarin huishoudens reageren op fiscale veranderingen hangt sterk af van hun inkomen. Wanneer de belastingtarieven met meer dan 3% dalen, neemt de arbeidstijd van gezinnen met een laag inkomen aanzienlijk toe. Voor hogere inkomens blijft het effect beperkter, doordat deze groep vaak al een hoge gemiddelde arbeidstijd heeft en minder flexibiliteit heeft om extra uren te werken.