De evolutie naar steeds meer efficiëntie en besparing is voorbij

Transporteurs bevinden zich vaak aan het eind van een keten en worden het laatst betaald

Bedrijven uit de sectoren transport en logistiek bereiden zich voor op een mogelijk diepe economische recessie. Aging-lijsten en cashforecasts zijn de belangrijkste hulpmiddelen van de cfo in het dagelijks management, zo blijkt uit de reacties rond onze virtuele rondetafel.

Wat is de financiële toestand van de bedrijven in de sector logistiek en transport?

Yannick Vermetten: Wij volgen de sector logistiek en transport heel nauw op. Enerzijds zijn het onze klanten, anderzijds zijn er veel andere bedrijven die leverancier zijn voor de logistieke sector. Denk maar aan de brandstofbedrijven, die grote volumes omzetten bij de transporteurs. We houden de sector zeer goed in de gaten. Transporteurs hebben vaak zelf een kredietverzekering. Daarnaast heb je de grote logistieke spelers, die bij ons aankloppen voor garanties en borgstellingen. Euler Hermes speelt hier een specifieke rol, omdat de bedrijven op die manier hun kredietlijnen bij de banken kunnen benutten voor het financieren van hun werkkapitaal, terwijl ze onze garanties gebruiken voor hun contractuele verplichtingen.

Is er een verschil tussen de logistieke en de transportsector qua betalingsrisico?

Yannick Vermetten: Dat is er wel degelijk. Ik stel vast dat veel transporteurs zich vaak aan het einde van een keten bevinden en pas op het laatst betaald worden. Zij staan wat zwakker. De logistieke dienstverleners werken vaker voor grote groepen uit de industrie of distributie. Daar zien we minder betalingsrisico’s.

Carl Peeters: De impact van de coronacrisis zoals we die nu kennen, zal bestaande tendensen bijsturen en andere versterken. In de logistieke keten was er een heel sterke beweging om voorraden en vracht zoveel mogelijk te beperken en zo kostenefficiënt mogelijk te werken. Dat was een manier om het benodigde werkkapitaal te verminderen. Die tendens draait nu terug. De lange toeleveringsketens uit het Verre Oosten, met weinig voorraad in Europa, maken de bedrijven kwetsbaar voor leveringsproblemen. Het alternatief is om opnieuw te voorzien in buffers – en dus voorraden – dichter bij de eindklanten of om de afhankelijkheid van specifieke routes te verminderen. Dat is nu volop aan het gebeuren. Ahlers speelt daarop in. Het gaat ook om het uitwerken van alternatieve vervoersmodi. Dan komt het multimodale verhaal in het vizier, met bijvoorbeeld het spoor via Siberië als alternatief voor het schip. Dat is voor Ahlers heel interessant omdat we net onze focus leggen op Rusland en zijn buurlanden.

Véronique Lievens: Wij zijn een detacheringskantoor voor financiële en supplychainprofielen. In dat kader volgen wij de ontwikkelingen op de logistieke markt van dichtbij. We merken dat grote bedrijven kampen met verhoogde kosten voor alle soorten van transport. Truckers zijn langer onderweg. De capaciteit van de zeevracht is teruggedraaid en tegelijk merken we dat de prijzen voor luchtvracht meer dan verdubbelden tijdens de eerste maanden van de crisis. In andere sectoren – zoals consumentengoederen en voeding – gaan de zaken heel goed. Bedrijven uit de autobranche hebben het dan weer heel moeilijk, zelfs als het gaat om grote en internationale spelers.

Yannick Vermetten: Onze economen verwachten voor 2020 een ontwikkeling in U-vorm. De conjunctuur daalt nog tot eind dit jaar. We verwachten een traag herstel. De economie zal nog tot 2022 in stop and go-modus verkeren. In België is een faillissementengolf op komst: tot eind 2021 zullen 23.000 bedrijven getroffen worden. Dat is een toename met tien procent ten opzichte van de situatie voor de coronacrisis. De Nationale Bank heeft in augustus een gemiddelde daling van de omzet van veertien procent berekend. Voor kmo’s loopt deze daling zelfs op tot dertig procent. Economen rekenen daarom op een terugval van de Belgische economie met 7,8 procent in 2020. Als de conjunctuur niet aanslaat in de tweede helft van 2021, krijgen we een evolutie in L-vorm, met mogelijk dalingen tot twintig procent. Dit alles heeft een grote impact op de transportsector. Wanneer het slecht gaat in belangrijke sectoren zoals non-food, luchtvaart, automobiel, textiel, elektronica en metaal, blijft dat niet zonder gevolgen voor dienstverleners aan die bedrijven. Er is gewoon minder behoefte aan opslag en transport.

Een positief punt is het snel ingrijpen van de verschillende overheden in Europa en de Belgische in het bijzonder. Er is voor meer dan vierduizend miljard euro aan maatregelen goedgekeurd in Europa. Veel bedrijven in nood hebben op verschillende manieren ondersteuning gekregen. Het effect van die maatregelen is dat de economische impact van corona momenteel uitblijft. De economie verkeert momenteel in een bubble of certainty. Van zodra de overheidsmaatregelen wegvallen, zullen we de echte impact merken.

Koen Callebaut: STEF is een Europees marktleider van temperatuurgecontroleerd transport en opslag. Wij zijn actief in de voedingsindustrie. De impact van de lockdown was eerst zeer groot. Onze afdeling food service voor de horeca is volledig stilgevallen. Anderzijds hebben we in de distributie dubbele shiften gedraaid, deels ook door het hamstergedrag van de consumenten. Dat had een zeer grote impact op de volumes die we te verwerken kregen. Dat is achteraf gestabiliseerd en zelfs verminderd. Ook de export naar landen als Frankrijk en Spanje is teruggelopen. We voelen de crisis wel degelijk. Een aantal personen zijn economisch werkloos. Op het einde van de rit en vergeleken met andere sectoren, mogen we niet klagen. We blijven doorwerken, zij het met minder volume. STEF is bovendien een zeer solide groep die geen grote risico’s neemt en al een aantal actieplannen heeft lopen om het tij te keren.

Carl Peeters: Ik denk dat de vraag naar advies zeer sterk zal toenemen in deze onzekere periode. Daar willen we op inspelen. We specialiseren ons steeds meer in data-analyse die kan dienen voor strategische beslissingen bij onze klanten. Dat laat hen bijvoorbeeld toe vast te stellen wat de beste locatie is voor hun magazijn. In die analyse zien we dat het verminderen van de risico’s – de-risking – een nieuwe trend vormt. Binnen de toevoerketens wil dat wel zeggen dat de kosten zullen stijgen. De evolutie naar steeds meer efficiëntie en maximale besparing is voorbij.

Wat doet de financiële afdeling om de onderneming te ondersteunen?

Koen Callebaut: Concreet zorgen we nu voor een heel nauwgezette opvolging van onze kerncijfers en KPI’s. Dat laat ons toe om heel snel in te grijpen, bijvoorbeeld wanneer we een afname van de volumes detecteren. We kunnen dan bijvoorbeeld tijdelijk de samenwerking met onderaannemers – zelfstandige chauffeurs – onderbreken. Dergelijke indicatoren volgen wij nu dagelijks op.

Corona was voor ons, zoals voor veel andere bedrijven, een grote verrassing. We hebben bij wijze van spreken ons budget voor 2020 in de prullenmand kunnen gooien. Het blijft ook nu nog koffiedik kijken. De volumes schieten nog alle kanten uit, de ene week fors hoger, dan weer flink lager. Daarbij moeten we hoe dan ook rekening houden met een tweede opstoot, met mogelijk nog een strenge lockdown.

Carl Peeters: Wij hebben vorig jaar ons bedrijf omgegooid van een landenorganisatie naar een structuur met businessunits. De financiële afdeling speelt voluit zijn rol als businesspartner, met de focus op controlling. Dat komt ons nu heel goed van pas. We hebben nu collega’s in de businessunits die de managers bijstaan om meer inzicht te geven in hun operationele resultaten. De sector staat erom bekend met lage marges te werken. De opvolging daarvan per klant en per activiteit is primordiaal. Daarnaast zorgen we voor het aanscherpen van onze forecasts met maandelijkse rapporten. Dat blijkt geen sinecure in deze volatiele economische situatie. Ook wij hebben het budget even aan de kant geschoven, al hebben we wel een idee waar we eindigen in 2020. De vertaling van de commerciële resultaten naar een cashforecast is een bijkomende focus. Die kan rust brengen in de organisatie omdat het duidelijkheid brengt over mogelijke ingrepen. Het is geen verrassing dat we nauw in het oog houden hoeveel cash er binnenkomt en buitengaat. Bijzondere aandacht gaat naar het debiteurenbeheer. We maken aging-lijsten per businessunit. Er treedt een vertraging op met de betalingen, maar minder dan ik had gevreesd. Dat blijven we wekelijks opvolgen.

Zien jullie een verschil in betalingsgedrag ten opzichte van het begin van de lockdown?

Carl Peeters:Neen, niet echt. Veel klanten proberen wel wat uitstel te krijgen door te wijzen op de crisis en de moeilijke situatie. Het valt behoorlijk mee.

Yannick Vermetten: Wij volgen dat op aan de hand van de binnenkomende claims. Op dit ogenblijk is het aantal claims onder controle. Wel zien we een sterke toename van grote faillissementen, zoals FNG. Bedrijven volgen hun late betalingen eerst zelf op. Ik verwacht dat de piek pas zal optreden in de loop van het eerste kwartaal van 2021. Dit is nauw verbonden met de verlenging van de directe en indirecte overheidsmaatregelen. Bedrijven hebben hun klanten gewoonlijk ook wat uitstel gegeven, maar uiteindelijk moeten de facturen wel betaald worden.

Carl Peeters: We moeten voorzichtig blijven. Als de recessie verergert, moeten we strenger worden. Voorlopig is dat amper nodig.

Véronique Lievens: Wij zien dat de bezorgdheid bij de bedrijven sterk toeneemt. Wij verwachten een veel grotere vraag naar consultants met ervaring in kredietmanagement. Dat wijst erop dat onze klanten korter op de bal willen spelen. Ik hoor van onze consultants dat ze inderdaad veel diepgaander rapporteren.

Koen Callebaut: Ook wij volgen het betalingsgedrag heel nauwgezet op, met een kredietvergadering elke vrijdagochtend vanuit het hoofdkwartier in Parijs. De aging-lijsten zijn hierbij ons belangrijkste werkinstrument. In België merken we nog geen grote vertragingen, maar in Nederland hebben we wel een klant die leverde aan KLM. Daar verwachten we grote problemen. In eerste instantie tonen we nog begrip. Op het niveau van de groep merken we dat de kredietverzekeraars gestart zijn met het terugdraaien van de limieten. Euler Hermes heeft bij STEF 48 procent van de dekking ingetrokken.

Yannick Vermetten: Het klopt dat in de verschillende landen al acties zijn genomen om de risico’s onder controle te houden. Wij lopen zelf ook een aanzienlijk risico. Euler Hermes als groep dekt jaarlijks voor meer dan negenhonderd miljard euro aan handelskredieten, met een omzet van drie miljard. Wij zijn dus heel beducht voor bedrijven en sectoren die in moeilijkheden geraken. Het voorbeeld dat Koen aanhaalde, is treffend. De luchtvaartsector kent een zeer grote terugval. Van de zeven landingsbanen van Schiphol was er tijdelijk maar één in gebruik. In die sector verminderen wij de dekking. Tegelijk moet je alert blijven voor de bedrijven die het nu moeilijk hebben, maar die wel kunnen overleven. Die moet je de kans geven om verder te werken en zo hun facturen te betalen.

Koen Callebaut: STEF hanteert een cashpool voor de hele groep. Als het geheel nog goed draait, hoeven wij ons niet veel zorgen te maken. Het budget hebben we aan de kant geschoven, maar met onze forecast, met een aantal KPI’s over de operationele resultaten, krijgen we elke week een update. Zo volgen we dat op de voet op. We vergelijken die cijfers elke week met een referentieperiode van vóór de covid-uitbraak. De afwijkingen geven ons een indicatie waar het fout loopt en waar we kunnen bijsturen. Onze marges zijn zo klein dat elk incident kan leiden tot een verlies.

Yannick Vermetten: Dat geldt bijvoorbeeld ook voor de brandstofleveranciers. Die hebben een marge van minder dan één procent. Als een transporteur in moeilijkheden komt, voelen zij dat meteen. Het gaat altijd om grote bedragen. Een faillissement zou in alle gevallen grote problemen meebrengen, zelfs met een kredietverzekering. Om een verlies van honderdduizend euro goed te maken, heb je algauw een bijkomende omzet van tien miljoen euro nodig.

Efficiëntiewinst op de financiële afdeling

Carl Peeters: Onze reorganisatie naar businessunits was de aanleiding om onze processen onder de loep te nemen en te zoeken naar mogelijke efficiëntiewinsten. We kunnen nog slagen maken met het bijkomend stroomlijnen van onze processen. Het gaat om een betere informatiestroom naar de groep, van de accounting, maar ook het kredietbeheer enzoverder. We werken aan een vereenvoudiging van het financieel departement, met uniforme processen doorheen de businessunits en de landen. Eens dat gebeurd is, kan je dat veel meer automatiseren. Daarbij is het ook belangrijk om te kijken naar wat je niet meer wil doen. Rapporten die in de landen ontstonden voor een specifieke situatie zijn in een groepsaanpak misschien niet meer nodig. Daar moeten we met de fijne kam door.

We willen later gelijkaardige tools in de verschillende landen. Ook de manier van consolideren en rapporteren kunnen we standaardiseren. Daarbij kiezen we voor een best of breed-aanpak, met kleine pakketten die we slim aan elkaar verbinden.

Véronique Lievens: Automatisering is een echt hot topic bij onze klanten. Vaak gaat het om SAP, maar ik merk dat veel aandacht ook gaat naar rapporteringssystemen zoals Power BI. Daarnaast is er veel automatisering van de logistieke systemen zoals WMS, TMS en control towers.

Yannick Vermetten: Voor ons is data-analyse een belangrijke focus. We hebben modellen die met behulp van artificiële intelligentie de gegevens van meer dan 83 miljoen bedrijven opvolgen. Die analyses kunnen nog steeds aangevuld worden met interpretaties van onze lokale analisten. Het is ook mogelijk de resultaten op maat te snijden van één klant, zodat die zicht krijgt op het risicoprofiel van zijn hele portefeuille.

Verder automatiseren we ons verkoopmodel. Zo hebben we samen met KBC een nieuwe dienst gelanceerd: KBC On demand financing. Een klant kan met een paar kliks een individuele factuur opladen, laten financieren en verzekeren.

Koen Callebaut: Wij werkten al volop aan het digitaliseren van onze eigen facturen. Wij versturen geen papieren factuur meer. Binnen SAP werken we allemaal volgens hetzelfde systeem, zowel finance, hr als de kostenboekhouding.