Niet-duurzaam werken is duurder dan transformeren

De beweging bij de investeerders is in gang gezet. The money is moving

Cfo Filip Platteeuw en zijn team zien dat Umicore bekend stond als een duurzaam bedrijf omwille van haar producten en diensten. Maar dat is niet meer voldoende. “De mate van duurzaamheid waarmee we produceren, hoe duurzaam we ons intern organiseren en hoe we daarover communiceren, wordt belangrijker.”

Filip Platteeuw: Umicore heeft in juni een ambitieus plan gelanceerd Let’s go for zero om de netto-uitstoot van broeikasgassen in onze eigen processen en in de aangekochte energie tegen 2035 naar nul te herleiden. Dat is veel sneller dan 2050, zoals voorzien in het Akkoord van Parijs. Daarbij willen we tussentijdse stappen zetten met een vermindering van twintig procent tegen 2025 en vijftig procent tegen 2030. Dat is het opvallendste objectief in ons plan waarin we ook ambitieuze doelstellingen uitgezet hebben voor andere duurzaamheidsaspecten zoals diversiteit, gendergelijkheid, veiligheid en aandacht voor al onze maatschappelijke stakeholders. Deze plannen zullen initieel geld kosten, maar vormen op termijn de basis van onze competitiviteit en onze winstgevendheid. De kost om in de toekomst op een niet-duurzame manier te werken zal veel hoger liggen dan deze transformatiekost.

Benoît Stevens: Uiteindelijk komt het neer op de klassieke drie P’s: people, planet, profit. Het hele bedrijf is daarbij betrokken en het vergt een dynamische wisselwerking tussen de verschillende departementen. Tegelijk krijgt de financiële afdeling een bijzondere verantwoordelijkheid op het vlak van strategieformulering, ondersteuning aan het besluitvormingsproces, rapportering en data.

Filip Platteeuw: Duurzaamheid staat van oudsher centraal in de strategie van Umicore. Veel producten in onze drie bedrijfssegmenten hebben een directe positieve impact op het milieu. Katalysatoren halen schadelijke stoffen uit rookgassen van verbrandingsmotoren. De materialen voor batterijen komen terecht in elektrische voertuigen die geen directe CO2 meer uitstoten. Ten slotte recycleren we metalen uit afval tot zuivere componenten die opnieuw gebruikt kunnen worden zonder verlies van kwaliteit. De geslotenketenbenadering maakt daarbij al decennia deel uit van ons commercieel en operationeel bedrijfsmodel.

Umicore staat al geruime tijd bekend als een duurzaam bedrijf omwille van haar producten en diensten. Maar dat is niet meer voldoende. De mate van duurzaamheid waarmee we produceren, hoe duurzaam we ons intern organiseren en hoe we daarover communiceren, wordt belangrijker. Waar vijf jaar geleden duurzaamheid amper aan bod kwam tijdens gesprekken met investeerders en analisten, is het nu een evidentie en heb je investeerders die hierop zelfs focussen. Die beweging is in gang gezet. The money is moving.

Om aan die groeiende behoefte en ambitie te voldoen, hebben we een gestructureerd duurzaamheidsplan uitgewerkt waarin we alle aspecten van onze bedrijfsvoering integreerden. In Let's go for zero formuleren we ambitieuze doelstellingen die we met belangrijke KPI's nauwgezet zullen opvolgen en meten en er vervolgens zorgvuldig over communiceren aan al onze stakeholders.

Benoît Stevens: Niet alleen de financiële sector is vragende partij naar meer duurzaamheid, ook de bredere samenleving (zoals onze omwonenden bijvoorbeeld) en ook onze eigen medewerkers. Iedereen wil een duurzamere manier van zakendoen.

Het is onze rol om de dynamiek in de driehoek van people, planet, profit te beheren. Finance moet zorgen dat dit gebeurt op een efficiënte en winstgevende manier voor zowel de aandeelhouders als onze andere stakeholders.

De financiële afdeling is daarbij actief op verschillende terreinen. Ten eerste willen we dat het bedrijf evolueert naar duurzame financieringsinstrumenten waarbij bijvoorbeeld het al dan niet behalen van een duurzaamheidsobjectief direct gekoppeld wordt aan de financieringskost. In het verleden deden we een beroep op klassieke financiering, maar toekomstige instrumenten zullen ongetwijfeld ‘groen’ zijn zoals groene obligaties. Onze toekomstige financieringsbehoeftes zullen per definitie gelieerd zijn aan duurzame projecten zoals de expansie van onze batterijmaterialen of de toekomstige recyclage ervan. Onze collega's van de thesaurieafdeling spelen hier een belangrijke rol.

Daarnaast vinden we het belangrijk om inzicht te creëren in de eigen prestaties op het vlak van processen en duurzaamheid. Zo zullen we bijvoorbeeld de KPI voor CO2-emissies bewaken. Het behalen van die doelstelling zal geld kosten. Daarom zullen we niet alleen de evolutie van de uitstoot zelf bewaken, maar ook de vooruitgang van de projecten en de uitgaven die daaraan zijn verbonden. Op die manier wordt dit een klassieke zakelijke doelstelling waarbij we bepaalde resultaten willen behalen door middel van een goed omschreven investering. Wij zorgen voor de financiële opvolging, de operationele afdelingen voeren de projecten uit.

Filip Platteeuw: Dit is nu een actuele discussie om de verschillende rollen en verantwoordelijkheden precies vast te leggen en taken te definiëren. Als financiële afdeling worden we traditioneel gerespecteerd voor onze capaciteit om data te beheren en te rapporteren. Niet alleen financiële cijfers, maar ook operationele KPI's en duurzaamheidsgegevens kunnen wij voor onze rekening nemen in samenspraak met onze niet-financiële collega’s. Wij hebben het netwerk en de infrastructuur en we weten hoe we met data moeten omgaan.

Benoît Stevens: Wij verzamelen die data. Naast de evolutie van de uitstoot van CO2 en het energieverbruik bijvoorbeeld, komen gegevens over de kosten die we maken om die twee parameters naar beneden te brengen. Al die gegevens komen in rapporten terecht. Finance is hier de enabler. We zorgen voor inzicht in die data opdat we als organisatie ook zeker kunnen zijn dat we de doelstellingen zullen halen. Het gaat niet alleen om het rapporteren van historische cijfers, maar ook over het plannen van de toekomst en het maken van projecties. Ook dat is een kerncompetentie van de financiële afdeling. Maar het blijft een gedeelde verantwoordelijkheid. Het sustainabilitydepartement houdt zich bezig met het verzamelen van de operationele data rond duurzaamheidsinvesteringen. Zij kanaliseren die gegevensstromen en bezorgen ze aan ons.

Filip Platteeuw: Op het vlak van governance hebben we als groep een ESG-comité opgericht dat rapporteert aan het directiecomité dat samengesteld is uit collega’s van onder meer finance, communicatie, gezondheid, veiligheid & milieu. Je moet dit als een team aanpakken om succesvol te zijn.

Het vraagt veel nieuwe competenties van de medewerkers op de financiële afdeling. Hoe gaat Umicore daarmee om?
Benoît Stevens: Wij hebben ervoor gekozen om een iemand in group finance de rol van ESG-coördinator te geven en dat is Mélanie Servais. Zij is de senior consolidation manager en krijgt daar nu de functie van ESG finance manager bij. Zij kent het bedrijf en haar systemen door en door en werkt zich nu in met hulp en ondersteuning van de andere departementen. Zij zal het centrale aanspreekpunt vormen voor onze businessunitcollega’s en hen helpen om vertrouwd te geraken met de duurzaamheidsconcepten en KPI’s. Uiteindelijk is het de bedoeling dat alle financiële collega’s deze duurzaamheidsfocus mee helpen uitdragen en vormgeven in hun organisaties.

Heeft u meer medewerkers nodig om dit te doen?
Benoît Stevens: Voorlopig niet. We zullen zien hoe dit in de praktijk evolueert, maar dit is slechts een start van een lang proces. Ongetwijfeld zullen we op termijn meer middelen nodig hebben, maar hier denken we dat automatisering kan helpen.

Nood aan harmonisering van regels

Benoît Stevens: We bereiden er ons op voor dat deze nieuwe vereisten veel extra werk met zich brengen voor het bedrijf in het algemeen en voor finance in het bijzonder. Zeker het verzamelen van de benodigde gegevens verloopt nu nog voornamelijk manueel. Daar moeten we absoluut een automatisering doorvoeren om de efficiëntie van het proces te verbeteren.

Bij Umicore zijn we ervan overtuigd dat het succes van de opvolging van de ESG-strategie afhangt van het feit of we erin slagen om de KPI’s op een efficiënte manier te verzamelen en erover te rapporteren, en liefst op een zo geautomatiseerd mogelijke manier. Net als voor de meeste bedrijven is voorlopig databeheer en datakwaliteit onze grootste uitdaging. We moeten nog te veel tijd besteden aan manuele processen die nog niet op punt staan vermits dit een nieuwe materie is.

Filip Platteeuw: Dat zien we inderdaad ook bij andere bedrijven. Alleen de zeer grote en gecentraliseerde organisaties staan daar al verder in. Dat is in ieder geval wat wij horen van de investeerders.

We wachten op een harmonisering van de regelgeving, want nu is die nog onaf. Ideaal zou het een systeem zoals IFRS zijn dat wereldwijd erkend wordt. En tegelijk verwacht ik dat zo'n systeem ook daarna nog zal blijven evolueren. Net daarom ben ik het eens met Benoît dat automatische systemen cruciaal zullen zijn om dit te beheren.

En we hebben ervaring op dat vlak. We zijn al in 2009 begonnen om vanuit al onze sites te rapporteren over duurzaamheidsparameters, eerst in het kader van ons Vision 2015-plan en daarna nog eens met onze Horizon 2020-strategie. We hebben hieruit geleerd dat de KPI's die we rapporteren zoveel mogelijk relevante informatie moeten aanreiken aan zowel de collega’s op groepsniveau als de collega’s in de sites. Zo kunnen ze deze gegevens gebruiken om effectief beslissingen te nemen op lokaal niveau.

Benoît Stevens: Het is veel meer dan alleen externe communicatie. Het moet in de eerste plaats gaan over effectief beleid dat de duurzaamheid van onze groep verhoogt op een zo efficiënt mogelijke manier.

Filip Platteeuw: De focus op duurzaamheid is trouwens ook een belangrijke hefboom voor het aantrekken en behouden van talent. Jonge medewerkers kiezen vaak voor Umicore net omwille van onze doelgerichtheid op het vlak van duurzaamheid. Ook commercieel geldt dit. Klanten verwachten niet meer louter een kwaliteitsproduct aan een competitieve prijs. Je moet nu aantonen dat je op een duurzame manier produceert, bijvoorbeeld door een lage CO2-voetafdruk. Bedrijven die zich hierop onvoldoende voorbereiden, zullen op termijn hun producten moeilijker verkocht krijgen. Zeker de parameter rond koolstof zal in het bijzonder in Europa snel een cruciale factor zijn in de commerciële strategie.

FD: Is het daarom dat Umicore sneller dan 2050 CO2-neutraal wil zijn?
Benoît Stevens: Precies. We willen voorop lopen en ons via deze weg blijvend differentiëren. Klanten zullen dat van ons vragen en dat schept ook weer opportuniteiten om nieuwe duurzame producten en diensten te ontwikkelen. Tegelijk zullen we voorbereid zijn als de regelgeving strenger wordt.