Specialist voorspelt financiële crisis in 2020

Een tijdbom onder onze economie

Aan het woord is niet een of andere goeroe op zoek naar publiciteit, maar een doorwinterde, gereputeerde financiële expert. Georges Ugeux was vice-voorzitter van de New York Stock Exchange. Hij was ook even lid van de raad van bestuur van Fortis in 2008. Hij heeft de vorige tsunami dus van nabij meegemaakt. Die betekent niets in vergelijking met wat op ons afkomt, voorspelt hij in zijn nieuwste boek ‘La Descente aux enfers de la finance’. Onrustwekkend genoeg om hem daarover aan de tand te voelen.

Een financiële tsunami in 2020. Is dat geen doemdenken?

De cijfers spreken voor zichzelf. Amerika, Japan, China en Europa zijn alle in hetzelfde bedje ziek. Het zijn schuldeconomieën geworden. Kijk naar Amerika: de verlaging van de belastingen en de verhoging van de defensie-uitgaven leiden ertoe dat de schulden de pan uitswingen. Het budgettair deficit van het eerste trimester beloopt al 77 procent van het deficit over het volledige vorig jaar. Dat is onhoudbaar. De schulden in Amerika overtreffen het bruto binnenlands product, net zoals in België. Alle Europese landen hebben samen schulden ten belope van 85 procent van het Europees bruto binnenlands product, hoewel Europa al jaren verkondigt dat de target 60 procent is. Om nog maar van Japan te zwijgen, waar de overheidsschuld 250 procent van het bruto binnenlands product bedraagt.

China is toch de uitzondering op de regel, met publieke schulden van 60 procent van het bruto binnenlands product?

Dat klopt, maar als we wat dieper in de Chinese cijfers graven en het Chinese economisch model bekijken, dan zien we dat de bedrijven zwaar in de schulden zitten. Veel van die bedrijven zijn staatsbedrijven. Als je de schulden van de staatsbedrijven erbij neemt, dan kom je aan tweehonderd procent, of bijna Japanse toestanden. Alle schulden van de grootmachten samen, vormen een tijdbom die op ontploffen staat.

Met een intrestverhoging tot gevolg?

Vanzelfsprekend. Intresten zullen pijlsnel de hoogte inschieten. Dat is onontkoombaar. Bedrijfswaarderingen zullen bijgevolg imploderen. De huidige overwaarderingen lopen op hun laatste benen.

Laat ons toe advocaat van de duivel te spelen. De quantitative easing (of de zogenaamde bazooka), een van de oorzaken van de schuldfinanciering, die de facto een muntcreatie inhield, was noodzakelijk om onze economie nieuw leven in te blazen en verdere recessie te vermijden. Volgens studies is zeventig procent van het herstel te danken aan deze interventies van de centrale banken. Vanuit dat standpunt is uw verhaal misschien te eenzijdig?

De overheid heeft inderdaad als taak de economie aan te zwengelen als het minder goed gaat. De overheid moet zich tevens terugtrekken als de economie in een hoogconjunctuur zit. Daar precies wringt het schoentje. De overheid investeert en spuit geld in de economie, ook wanneer het goed gaat, maar ze herstelt het dak niet als de zon schijnt. Daarmee komt het essentiële anticyclische karakter van de overheidsinterventie op de helling.
Bovendien leidt deze permanente, structurele interventie tot de schuldenberg die op barsten staat. Het is een vicieuze cirkel waar wij niet uitraken. De balansen van de centrale banken zijn opgezwollen na de miljardenopkoop. Ook daar zie ik een ‘stop en go’-politiek. Mario Draghi (de gouverneur van de Europese Centrale Bank, n.v.d.r.) had eerder de stopzetting aangekondigd, maar komt nu alweer terug op zijn stappen. Pas in december vorig jaar werd het opkoopprogramma, à rato van 80 miljard per jaar, stopgezet. Drie maanden later kondigt de centrale bank alweer aan om de banken te voorzien van goedkoop geld. Door het TLTRO's (targeted longer-term refinancing operations)-programma kunnen banken wederom tegen voordelige condities tweejaarsleningen verkrijgen, mits deze worden besteed aan financieringen die de groei van de economie in de eurozone bevorderen. We moeten het quantitative easing-beleid onmiddellijk stopzetten.

Wat kan de overheid verder doen?

Ik zie drie pistes, maar zal daarbij weinig populariteit oogsten, noch bij de overheden, noch bij de bedrijven. De eerste is het verkopen van niet-strategische activa. De overheden bezitten verschillende activa die niet behoren tot hun kernopdracht. Denk maar aan de participatie in bedrijven (FortisParibas, Belfius, Proximus ... om er maar enkele te noemen, n.v.d.r.). Laat ons die van de hand doen zodat we de schuldenberg verlichten.
De uitgaven verminderen is een tweede piste. Oorlogsuitgaven in de VS, uitgaven verbonden met de oudere bevolking in Japan en sociale uitgaven die de pan uitswingen in Europa omdat de politieke leiders niet de moed hebben de strijd met de vakbonden aan te gaan: deze uitgaven moeten worden ingeperkt. Het is belangrijk al deze uitgaven onder de loep te nemen en te herzien. Deficit spending is een kortetermijnverhaal. En korte termijn, dat is morgen.
Een laatste piste is het verhogen van de belasting op de winsten van de ondernemingen. De overheden voeren nog steeds een concurrentieslag om bedrijven aan te trekken voor het laagste tarief. Dat tast de inkomsten van alle overheden zwaar aan. Binnen Europa staat zelfs de harmonisatie niet meer op de agenda.

Nu we het toch over ondernemingen hebben, wat is uw advies voor CFO’s in het licht van de nakende crisis?

Laat mij drie concrete tips geven. Wie kredieten nodig heeft, neemt die liefst op heel lange termijn op en zo mogelijk met een vaste rentevoet. Wie overweegt zijn of haar bedrijf te verkopen, doet dat best zo vlug mogelijk. En tot slot: wie een bedrijf wenst te kopen, wacht beter tot de bom barst.