Het jaarbegin is altijd een periode van goede intenties die vaak de januarimaand niet overleven. De groene gedachte, ook aangewakkerd door de jongerenmanifestaties, lijkt een blijver te zijn. Alleen rabiate klimaatopwarmingontkenners zijn van mening dat het wel zal overwaaien. Aan de andere kant van het spectrum staan de catastrofedenkers die de onbewoonbaarheid van de helft van de aarde verkondigen. De meeste cfo’s en kredietmanagers zullen wel de aristotelische middenweg bewandelen en noch tot het kamp van de catastrofedenkers noch tot het kamp van de ontkenners behoren. Wat zij wel zullen doen, is de implicaties voor de financiering integreren in hun beleid. Maar hoe doe je dat?
De klimaatgedachte of beter het milieuaspect, wat veel ruimer is, heeft een impact op de financiering en op de waarde van de onderneming. Het impacteert dus het hart van financieel beleid. Negatief uitgedrukt kan een bedrijf het zich niet permitteren om te worden gepercipieerd als vervuilend en schadelijk voor het milieu. Anderzijds kunnen bedrijven die milieuvriendelijk zijn dit vertalen in een duurzame waarde van de onderneming. Studies tonen aan dat beursgenoteerde milieuvriendelijke bedrijven minder volatiele koersen kennen.
Het gevaar bestaat er dan ook in dat bedrijven zich proberen groener voor te doen dan ze zijn. Greenwashing is de naam van dit fenomeen. Het is eerder een marketingtruc omdat bedrijven weten dat consumenten gevoelig zijn voor het groene imago van hun bedrijf. Vooral de grootste vervuilers maken het meest gebruik van greenwashing. Hun grootste winst komt namelijk van activiteiten die heel schadelijk zijn voor klimaat en milieu. Maar de vraag is natuurlijk: wat is écht groen beleid en wat is greenwashing?
Groene investeringen en groen beleid definiëren, lijkt niet zo gemakkelijk. Wat is er bijvoorbeeld groen aan een obligatie? Met andere woorden, hoe kunnen wij een groene obligatie definiëren? Het is een obligatie die dient ter financiering van groene investeringen. Dat brengt ons niet veel verder en daarom is er nood aan een taxonomie, zoals dat heet.
De taxonomie moet antwoord geven op de vraag of een economische activiteit groen is of alleen groen faket. Financiële producten zoals obligaties, die worden uitgegeven als ecologisch duurzaam, moeten dit zijn op basis van de economische activiteiten waarin wordt geïnvesteerd. De taxonomie, vergelijkbaar met een groene encyclopedie, leidt tot een uniform classificatiesysteem voor economische activiteiten die ecologisch duurzaam zijn. Volgens de taxonomie is een activiteit ‘groen’ als ze een substantiële bijdrage levert aan een of meer milieudoelstellingen. Er zijn zes milieudoelstellingen geformuleerd: beperking van klimaatverandering (klimaatadaptatie); aanpassing aan klimaatverandering en de gevolgen daarvan (klimaatmitigatie); duurzaam gebruik en bescherming van water en mariene hulpbronnen; transitie naar een circulaire economie; preventie en bestrijding van verontreiniging en ten slotte bescherming en herstel van biodiversiteit en ecosystemen. De analyse moet telkens gebeuren voor deze zes mogelijke milieueffecten. De taxonomie voor klimaatmitigatie en -adaptie, de eerste twee milieudoelstellingen, zal vanaf 1 januari 2022 van toepassing zijn. De taxonomie voor de overige milieudoelstellingen zal van toepassing zijn vanaf 1 januari 2023.
Een bijdrage wordt gezien als substantieel aan een van de zes milieudoelstellingen als een bedrijf de voor zijn activiteit vastgestelde bovengrens haalt of zelfs beter presteert. Daarnaast is er het DNSH-criterium (Do No Significantly Harm). Het is niet voldoende dat het bedrijf een substantiële bijdrage levert aan een of meer doelstellingen, maar het mag ook geen significante schade toebrengen aan de andere milieudoelstellingen, de zogenaamde ondergrenzen. De boven- en ondergrenzen voor milieudoelstellingen worden periodiek gewijzigd op advies van het Platform for Sustainable Finance. Het doel is de grenzen te baseren op de actueelste wetenschappelijke inzichten en zodanig bij te sturen zodat het doel van een klimaatneutrale economie wordt behaald.
Grote bedrijven met meer dan vijfhonderd werknemers zijn verplicht informatie te verstrekken over hun niet-financiële prestaties, waaronder hun omgang met het milieu. Onder de Non-Financial Reporting Directive (NFRD) worden bedrijven, eenmaal de taxonomie in voege is, geacht te verklaren welk deel van de omzet en uitgaven in lijn is met de boven beschreven taxonomie. Dit kan in een bijlage van het jaarlijkse financiële verslag of in een aparte jaarlijkse duurzaamheidsrapportage. Binnen Europa moeten zo’n zesduizend bedrijven aan deze verplichting voldoen.
Omdat de taxonomie ook belangrijk is voor financiële producten, geldt de NFRD ook voor financiële actoren zoals vermogensbeheerders, ETF’s, investeringsfondsen, pensioenfondsen, verzekeringsmaatschappijen en banken. Deze entiteiten moeten laten zien welk deel van hun portfolio of leningen in lijn is met de taxonomie.
Het spreekt vanzelf dat ook voor alle bedrijven waar de taxonomie niet verplicht is, dit vermoedelijk toch haar intrede zal vinden, zij het maar omdat banken die data zullen nodig hebben voor hun rapportering of nog omdat aandeelhouders op algemene vergaderingen de vraag zullen stellen naar het échte groene karakter van het bedrijf. Of gewoon om aan te tonen dat bedrijven die het groenbeleid ook gebruiken in hun marketing niet in de hoek van de greenwashers worden geduwd.
Vergeten we ook niet dat bedrijven daarnaast, als deel van de taxonomierichtlijn, moeten aantonen dat ze voldoen aan minimale sociale waarborgen. De standaarden hiervoor zijn gebaseerd op de OECD Guidelines on Multinational Enterprises (MNEs), de UN Guiding Principles on Business and Human Rights en de ILO Core Labour Conventions. Ja, we leven niet in een wereld van verandering, maar in een andere wereld.
Het is vanzelfsprekend nog veel te vroeg om te weten hoe bedrijven zullen scoren op de taxonomie. Dat zal pas na de rapportering 2022, dus eerder eind 2023, duidelijk zijn. Interne processen en KPI’s moeten vaak nog worden opgesteld. Het is niet te verwonderen dat uit een eerste analyse blijkt dat veel bedrijven vrij slecht scoren. Op basis van deze analyse die gebeurde bij beursgenoteerde bedrijven waarvan aandelen worden verhandeld op de Euro Stoxx 50 (Europa), de CAC40 (Frankrijk) of nog de DAX 30 (Duitsland) bleek dat minder dan 30 procent van de omzet in overeenstemming is met de taxonomie. Slechts twee procent van de omzet van de onderzochte bedrijven blijkt volledig in lijn te zijn met de taxonomie. Van de bedrijven was 77 procent helemaal niet in lijn (voor 1 procent of minder) met de vooropgestelde taxonomie. Opvallend is dat bijvoorbeeld de automobielindustrie, die met de productie van onder meer elektrische auto’s een substantiële bijdrage kan leveren aan de milieudoelstellingen, voor minder dan 1 procent kon aantonen dat ze voldoet aan de voorwaarden voor substantiële bijdrage aan minstens een van de doelstellingen en dat ze geen significante schade aanbrengen aan de andere milieudoelstellingen (European Sustainable Finance Survey, 2020). Samengevat: de groene weg is nog lang en geplaveid met menig obstakel.
Verdoe jij ook te veel tijd met het opvolgen van alle nieuwtjes in je feed? No worries, wij verzamelen alles wat nieuw is in de finance wereld. Al die nieuwtjes komen wekelijks in jouw mailbox terecht.
