Wanneer je vandaag een pak rijst of een blik met boontjes koopt, kan je exact aflezen hoeveel eiwitten, koolhydraten en vetten je consumeert. Stel je nu voor dat aan dit lijstje ook de CO2-uitstoot wordt toegevoegd. Ik ben ervan overtuigd dat wanneer organisaties op een betrouwbare manier CO2 uitstoot zouden kunnen meten en rapporteren, en klanten bewust op zoek gaan naar dergelijke informatie, deze wijziging in gedrag een gunstige impact heeft op het klimaat.
In een recent artikel, legt Robert Kaplan, Harvard Business School professor, samen met zijn collega Karthik Ramanna uit hoe zo’n betrouwbaar CO2- meetsysteem eruitziet. Het systeem is gebaseerd op gekende financiële en cost accounting technieken en maakt ook gebruik van blockchain technologie.
Vandaag rapporteren voornamelijk grote, beursgenoteerde ondernemingen over hun CO2-uitstoot. Dit CO2 protocol wordt ook strenger en strenger en meestal is er sprake van 3 types uitstoot: Scope 1 heeft betrekking op de directe CO2-uitstoot, veroorzaakt door eigen bronnen in de organisatie. Scope 2 omvat de indirecte uitstoot van CO2 door de opwekking van zelf gekochte en verbruikte elektriciteit of warmte. Scope 3 verwijst naar alle andere indirecte CO2-uitstoot die vrijkomt in de waardeketen, inclusief de eindgebruikers.
In hun artikel hebben Kaplan en Ramanna het voornamelijk gemunt op de rapportering van Scope 3. Scope 3 uitstoot gassen zijn dan ook quasi onmogelijk te meten. Een autoproducent bijvoorbeeld zou moeten CO2-uitstoot informatie opvragen bij duizenden leveranciers en dan ook nog eens bij de leveranciers van die leveranciers. Als resultaat rapporteren vele organisaties Scope 3 niet of beperken ze zich tot oppervlakkige inschattingen. Het huidige CO2 protocol zorgt er ook voor dat de CO2-uitstoot voor een activiteit in dezelfde waardeketen meervoudig wordt gerapporteerd. Dit is verwarrend en niet efficiënt. Met het systeem van een klimaatschuldboekhouding proberen Kaplan en Ramanna bovenstaande problemen op te lossen. Hoe werkt het?
In een eerste stap registreren organisaties de CO2-uitstoot inherent aan de goederen en diensten aangekocht bij hun Tier 1 leveranciers. Dan gaat de organisatie haar Scope 1 uitstoot door eigen productie en distributieactiviteiten meten. De organisatie registreert vervolgens al deze CO2-uitstootdata op een klimaatschuldrekening. Uitstoot die vervolgens via acitivity-based costing wordt toegewezen aan de verschillende door de organisatie geproduceerde producten en diensten. Zo omvat een autoproducent haar klimaatschuldrekening alle CO2-uitstoot door haar eigen productieactiviteiten met daarnaast ook de CO2- uitstoot van alle aangekochte grondstoffen, materialen en diensten bij externe leveranciers.
De klimaatschuldrekening kleeft vervolgens aan de auto wanneer die zich doorheen de waardeketen begeeft en kan verder toenemen of afnemen wanneer organisaties in de waardeketen bijvoorbeeld investeren in CO2-reducerende acties, zoals herbruikbare energie en een afvalbeleid. Bijvoorbeeld, wanneer de auto wordt verscheept voor transport, bevat elke auto zijn deel van de gecumuleerde klimaatschuld die, bijvoorbeeld voor de gebruikte materialen, teruggaat tot de CO2-uitstoot bij het mijnbouwbedrijf, de staalproducent, vervolgens de autoproducent en nu de verscheping. Wanneer een van die organisaties nu CO2-neutraliserende acties onderneemt, zal de klimaatschuld afnemen.
Dit systeem van een klimaatschuldrekening is eenvoudig en elegant. Zo baseert ze zich op bestaande accountingsystemen (denk bijvoorbeeld aan hoe organisaties boekhoudkundig hun BTW registreren) maar in plaats van in euro’s of dollars denkt men nu in termen van CO2-uitstoot. Blockchain technologie biedt verder een garantie dat CO2-uitstoot voor de verschillende activiteiten in de waardeketen op een transparante en betrouwbare manier geregistreerd kan worden. Zo kan de netto balans van de klimaatschuldrekening ook op een wettelijke manier gecontroleerd worden en kan de overheid zelfs kijken naar het belasten van de uitstaande klimaatschuld.
Al vele jaren hebben organisaties niet echt een drijfveer om Scope 3 uitstoot correct te meten en registreren. Met dit nieuwe klimaatschuldsysteem hebben ze dat wel. Immers investeerders en klanten gaan vandaag al veel meer waarde hechten aan klimaat neutrale producten en diensten. Dit klimaatschuldsysteem laat organisaties toe om op een betrouwbare en efficiënte manier te rapporteren over hun Scope 3 en de nodige acties te ondernemen. De markt zal hierbij ongetwijfeld koplopers die inzetten op CO2-reductie en investeren in systemen die hen daarbij helpen, belonen.
Over de auteur
Kristof Stouthuysen is Professor Management Accounting & Digital Finance aan Vlerick Business School en KU Leuven. Aan Vlerick Business School leidt hij het Centre for Financial Leadership and Digital Transformation waaronder hij en zijn team actiegericht onderzoek doen naar de financiële functie van de toekomst met een focus op de toepassing van technologieën zoals Artificiële Intelligentie. Daarnaast dient het ook als inspirerend kennis- en netwerkplatform voor CFO’s en financiële leiders die inzetten op de digital transformatie van hun organisatie of afdeling.
Verdoe jij ook te veel tijd met het opvolgen van alle nieuwtjes in je feed? No worries, wij verzamelen alles wat nieuw is in de finance wereld. Al die nieuwtjes komen wekelijks in jouw mailbox terecht.
