“ECB grijpt de macht via een groen monetair beleid”

De Europese Centrale Bank (ECB) toont een toenemende ambitie om het monetaire beleid in te zetten in de strijd tegen de klimaatverandering. Dat vindt professor Agnieszka Gehringer van het Flossbach von Storch Onderzoeksinstituut om ten minste drie redenen een dubieus idee.

Verschillende deskundigen zien de klimaatverandering als de grootste uitdaging van onze tijd. Inspanningen kunnen wenselijk zijn om deze te bestrijden. Toch is betrokkenheid van het monetair beleid in dit opzicht niet op zijn plaats. Agnieszka Gehringer maakt een diepgaande analyse van de strategie van de ECB. Ze komt tot de conclusie dat daar grote problemen mee zijn. Volgens haar lijkt de ambitie van de ECB te worden gedreven door een steeds sterkere wil om meer macht naar zich toe te trekken.

Drie problemen

Ten eerste beschikt de ECB niet over het mandaat om dit te doen. De bepaling in artikel 127 van het Verdrag over de werking van de Europese Unie (VWEU) stelt dat het Eurosysteem "het algemene economische beleid in de Unie ondersteunt". Dat kan alleen als dat geen afbreuk doet aan "het doel van prijsstabiliteit".

ECB-deskundigen identificeren zelf meerdere kanalen identificeren waarlangs het klimaatbeleid de inflatie en de inflatieverwachtingen zou beïnvloeden. Een groen monetair beleid kan uiteindelijk de verwezenlijking van de prijsstabiliteitsdoelstelling in de weg staan.

Monetair beleid niet geschikt voor industriële politiek

Ten tweede is het monetair beleid een zwak substituut voor het fiscaal beleid en vooral het industriebeleid op dit gebied. Deze instrumenten zijn veel beter toegerust om klimaatbeleidsmaatregelen aan te grijpen via koolstofbeprijzing en investeringen in groene innovatie. De economische beleidsmaatregelen kunnen leiden tot sociale en economische herschikkingen. Die vallen onder de verantwoordelijkheid van politici. Die lopen dus risico verkiezingen te verliezen . Door het monetair daarbij te betrekken loopt de ECB bank het risico reputatieschade op te lopen en haar onafhankelijkheid te verliezen.

Ten derde is het huidige inzicht in de economische gevolgen van klimaatverandering nog onvolledig. Dit wordt goed onderkend door de deskundige van de ECB zelf. Die schrijft namelijk dat "klimaatverandering uitdagingen met zich meebrengt voor de macro-economische modellen die door centrale banken worden gebruikt voor prognoses en beleidsanalyse".

Geen geweldige track record

Maar zelfs als de onderliggende conceptuele kloof met betrekking tot klimaatverandering in het macro-economisch model uiteindelijk zou worden gedicht, dan nog is de ervaring die centrale bankiers in het verleden hebben opgedaan met de toepassing van dergelijke modellen voor het doen van betrouwbare economische voorspellingen niet bepaald bemoedigend. Jarenlang hebben deze modellen de inflatie te hoog voorspeld, en nu hebben ze die te laag voorspeld. Maar als centrale banken de inflatie niet goed genoeg kunnen voorspellen om hun primaire mandaat te vervullen, lijkt hun streven om de economische gevolgen van klimaatverandering voor beleidsdoeleinden te modelleren, een bijzonder schaamteloze veronderstelling van kennis te zijn. De combinatie van het beperkte historische bewijsmateriaal, de langetermijnhorizon waarbinnen de relevante economische gevolgen zich waarschijnlijk zullen voordoen, en modellen die geen solide staat van dienst hebben, resulteert in een grote speculatie in plaats van een voorzichtige, verantwoorde en geloofwaardige besluitvorming.