Privacyverklaring

Zes op de tien werknemers vertellen collega’s hoeveel ze verdienen

21 mei 2024
Tekst
Gert Verlinden
Beeld
Dries Rutten - Acerta

Anderhalf jaar voordat de Europese richtlijn rond loontransparantie ingaat, praten werknemers steeds meer openlijk over hun loon. Nieuw onderzoek van Acerta Consult toont aan dat steeds meer bedrijven openlijk over verloning communiceren. Zes op de tien ondernemingen geven hun werknemers mee hoeveel ze verdienen in een bepaalde functie. Ook zes op de tien werknemers weten van elkaar hoeveel ze verdienen. “Het taboe om over loon te spreken is nog iets groter in Vlaanderen dan in de rest van het land, maar lijkt wel stilaan volledig te verdwijnen.”

Acerta polste bij zowel bedrijfsleiders als werknemers hoe het staat met de loontransparantie in de Belgische ondernemingen. In zo’n zes op de tien bedrijven praten medewerkers openlijk over verloning. In 30 procent van de gevallen geldt die open communicatie voor de hele onderneming, in 29 procent van de gevallen weten collega’s met dezelfde functies van elkaar wat ze verdienen. In 42 procent van de bedrijven vindt nog geen communicatie plaats over de loonpakketten van de werknemers. De terughoudendheid om transparant te zijn over loon is het grootst bij werkgevers in Vlaanderen: 53 procent communiceert daar niet over.

Gekende aanvangssalarissen

Dries Rutten: “Het gebrek aan loontransparantie heeft tot gevolg dat beloningsdiscriminatie en vooroordelen op grond van gender onopgemerkt blijven. In mei 2023 legde het Europees Parlement om die reden richtlijnen vast over hoe werkgevers transparant moeten zijn over de criteria die de salarissen en loonsverhogingen bepalen. Die richtlijnen gelden vanaf het werkjaar 2026 voor werkgevers vanaf 150 werknemers. Ze vereisen enerzijds communicatie naar kandidaten en medewerkers. Zo zullen sollicitanten het recht hebben om van de toekomstige werkgever informatie te ontvangen over het aanvangssalaris of loonschaal. En een werkgever mag niet vragen naar het loonverleden van sollicitanten. Anderzijds zullen betrokken organisaties vanaf 2027 moeten rapporteren over de genderloonkloof aan de nationale overheden.

Het doel is om het principe ‘gelijke verloning voor gelijk werk’ afdwingbaar maken. Blijkt uit de rapportage een loonkloof die groter is dan vijf procent en niet met objectieve, genderneutrale criteria valt te rechtvaardigen? Dan zal die kloof moeten worden gedicht. In België geldt nu al vanaf 50 werknemers de verplichting van een loonkloofrapport. De Europese richtlijn breidt dat verder uit.

Voor bedrijven groeit het belang van communicatie over verloning. Niet alleen omwille van de wettelijke verplichting, ook omdat het de vertrouwensrelatie tussen bedrijf en werknemers versterkt. In een krappe arbeidsmarkt is dat een extra troef voor ondernemingen om de teamgeest te versterken en extra talenten aan te trekken.”

Hoe ouder, hoe groter het taboe over loontransparantie

Niet enkel bedrijven communiceren steeds meer openlijk over de verloning voor bepaalde functies, ook collega’s praten vaker honderduit over wat ze verdienen. Maar liefst zes op de tien werknemers communiceren transparant met hun collega’s over hun loonpakket. De andere 41 procent gaat van een bescheiden “ik spreek daar liever niet over” tot een onomwonden “daar heeft niemand zaken mee”. De terughoudendheid om te spreken over verloning neemt toe met de leeftijd. Bij de 55-plussers spreekt de helft niet over zijn loon met de collega’s.

Dries Rutten: “Om over verloning transparant te communiceren, moet er in de onderneming een loonbeleid zijn. Het gebrek eraan zorgt voor grote frustraties onder de medewerkers. Die weten niet wat ze moeten doen om hun loon te verdienen, of om bijvoorbeeld een loonsverhoging te krijgen. Een correcte verloning is billijk en marktconform. Daarnaast omvat ze alle voordelen in geld of in natura die een werknemer direct of indirect van de werkgever ontvangt. Ook ervaring en prestaties maken deel uit van het loonbeleid.

Over de bevraging:

De gegevens komen van de jaarlijkse spiegelbevraging die Acerta Consult door het onderzoeksbureau Indiville laat uitvoeren bij een representatief staal van meer dan 500 Belgische werkgevers en nog eens bij meer dan 2700 werknemers. De data van de bedrijven werden gewogen om representatief te zijn voor België naar het aantal werknemers in de actieve ondernemingen met minstens 5 werknemers. De data van de werknemers werden gewogen om representatief te zijn voor België naar statuut, leeftijd, geslacht, taal en sector. De bevragingen liep tussen 17 en 31 januari 2024 voor de werkgevers en tussen 16 januari en 1 februari 2024 voor de werknemers. Dankzij deze aanpak kan een historisch perspectief geboden worden vanuit werkgevers en werknemersstandpunt.