Privacyverklaring

Absenteïsme treft de kleine kmo hard

31 oktober 2023
Tekst
Jo Cobbaut
Beeld
MICHALE SOLEDAD - UNSPLASH

België telt vandaag een half miljoen langdurig zieken en het absenteïsme blijft stijgen. Ook in kleine kmo’s. In bijna drie op de tien kmo’s met minder dan twintig medewerkers is iemand langer dan een maand afwezig door ziekte of een privé-ongeval.

Dat blijkt uit een onderzoek van Securex. De partner in tewerkstelling en ondernemerschap berekende het cijfer voor 2022. 27,8 procent van de werkgevers met minder dan twintig werknemers heeft iemand op de loonlijst die langer dan een maand out is door ziekte of een privé-ongeval.

Uit de analyse blijkt verder dat 16,8 procent van de bedrijven met maximaal vier werknemers minstens één werknemer telt die langer dan een maand afwezig is. Gedurende die periode missen zij dus liefst minstens een kwart van hun normale bezetting.

Bij bedrijven met vijf tot negen werknemers heeft 56,1 procent minstens één medewerker die langer dan een maand afwezig is door ziekte of privé-ongeval.

Bij kmo’s met tien tot negentien werknemers is dat voor 77,6 procent het geval.

Bron securex

Middellang absenteïsme leidt tot langdurig absenteïsme

Uit het onderzoek blijkt verder dat 42 procent van de werknemers die meer dan een maand afwezig zijn door ziekte, niet binnen het jaar terug aan de slag gaat bij dezelfde werkgever.

Globaal gezien heeft een op de tien kmo’s met tot 20 werknemers in ons land (9,7 procent) minstens één werknemer die langer dan een jaar afwezig is. Uit eerder onderzoek van Securex bleek al dat werknemers die zich in kleine ondernemingen ziek melden, gemiddeld gezien een langere periode ziek zijn dan in grotere ondernemingen.

Bij werkgevers met minder dan vijf medewerkers heeft een op de twintig (4,7 procent) een werknemer in dienst die langer dan een jaar afwezig is. Dat loopt op tot 20,8 procent bij kmo’s met vijf tot negen werknemers. Bij bedrijven met tien tot negentien werknemers stijgt dat percentage zelfs tot 35,9 procent.

Preventie

Heidi Verlinden, research project manager bij Securex, wijst erop dat in deze cijfers nog niet de afwezigheden wegens arbeidsongeval zijn opgenomen. “Meer dan een derde van middellange en lange ziekteafwezigheden wordt veroorzaakt door psychosociale problemen, zoals stress, burn-out of grensoverschrijdend gedrag. Een ander derde komt er door problemen met spieren en gewrichten, zoals rugpijn en nekpijn. Dat zijn oorzaken waarvoor ook kleine kmo’s sterk kunnen inzetten op preventie van ziekteafwezigheid, op maat van hun bedrijfsomgeving en sectoractiviteit.”

Hulp

Maximaal inzetten op preventie is voor werkgevers een manier om mogelijke oorzaken van ziekteafwezigheid te identificeren en aan te pakken voor ze zich voordoen. Werkgevers kunnen hulpbronnen voor hun medewerkers beschikbaar stellen en hierover intern communiceren. Voor kleine kmo’s bestaat de optie om via een externe dienst voor preventie en bescherming op het werk contact met een arbeidsarts of een preventieadviseur mogelijk te maken. De werknemer en zijn leidinggevende kunnen er begeleid worden bij de terugkeer naar de werkvloer.

Coaching

Coaching van de medewerker is een manier om een goede balans te vinden en om te blijven inzetten op gezondheid, herstel, stresshantering en communicatieve vaardigheden.

Ook de leidinggevende en de zaakvoerder kunnen coaching of opleiding krijgen over

  • correct omgaan met afwezigheden
  • op de juiste manier contact houden met medewerkers,
  • de terugkeer naar werk begeleiden
  • informeren over de opties.

Werkbaar werk

Ook in kleinere kmo’s loont het de moeite om te investeren in werkbaar werk. Dat start met het bouwen aan een vertrouwenscultuur waarin de behoeftes en grenzen van medewerkers open en constructief bespreekbaar zijn.

Verder kan het bedrijf het werk personaliseren op het vlak van onder meer

  • jobinhoud
  • werklocatie
  • werktijden
  • verloning op maat via een cafetariaplan.

Daarnaast is het cruciaal om een prioriteit te maken van ondersteunend leiderschap binnen de organisatie. Zowel aan- als afwezige medewerkers hebben daar baat bij.

Re-integratie

Vertrouwen en dialoog zijn de sleutel tot een succesvolle re-integratie van de werknemer. Tijd speelt een belangrijke rol, aangezien de kans op een terugkeer afneemt naarmate de afwezigheid langer duurt. Op een gepaste manier het contact behouden met medewerkers die afwezig zijn, is cruciaal om de relatie te onderhouden en samen naar de toekomst te kijken. Al moet dat altijd gebeuren met wederzijdse goedkeuring en zonder druk. Duidelijke en toegankelijke communicatie door de werkgever over de re-integratie maakt een belangrijk verschil. Securex leerde uit eerder onderzoek dat ook stress bij de werknemer over het administratieve luik van de re-integratie vaak een hindernis vormt voor een (snelle) terugkeer.

Open dialoog

Jacqueline Jost, expert psychosociaal welzijn bij Securex, wijst op het belang van een open dialoog over absenteïsme, ook tijdens de afwezigheid, om samen te bekijken welke aanpassingen mogelijk zijn binnen de werkomgeving. “Dat kan de drempel voor een duurzame en snellere terugkeer aanzienlijk verlagen. Samen met de werknemer kun je kijken naar mogelijke al dan niet tijdelijke aanpassingen van de job, en/of geleidelijke opbouw via een progressieve werkhervatting en flexibele uren. Hoewel die regelingen uitdagend kunnen zijn voor kleinere bedrijven, zijn ze cruciaal om werknemers in staat te stellen op een gezonde en productieve manier weer aan het werk te gaan.”