Water is van vitaal belang voor alle landbouwproducten. Suikerbieten vormen daarop geen uitzondering. Overal ter wereld komen zoetwaterbronnen onder druk en Tienen ligt in een risicogebied voor hoge waterstress. Hoe gaat De Tiense Suikerraffinaderij daarmee om? Welke recepten voor duurzaam waterbeheer hanteert het bedrijf?
Geert Van Aelst is head of sustainability voor de suikerdivisie van Südzucker AG, het moederbedrijf van De Tiense Suikerraffinaderij. Het is zijn taak om KPI’s en doelstellingen rond de waterefficiëntie van de suikerproducent te definiëren, in nauw overleg en na consensus met de fabrieken en interne specialisten. Dit vormt de basis om samen aan oplossingen te werken om de impact op de lokale watervoorraad te verminderen en vervolgens de resultaten hiervan te rapporteren.
Ongeveer de helft van de wereldbevolking krijgt jaarlijks minstens een maand te maken met waterstress. Dat kan oplopen tot zo’n zestig procent in 2050. België staat op de achttiende plaats van landen met extreem hoge waterstress. Dat blijkt uit nieuwe gegevens van de Aqueduct Water Risk Atlas van het World Resources Institute (WRI).
Samen met Cyprus en Griekenland zijn we het enige Europese land op de lijst. Bij waterstress is er weinig water van voldoende kwaliteit om te voorzien in de behoeften van mens en milieu. Hoe kleiner het verschil tussen vraag en aanbod in een land, des te kwetsbaarder dat land is. “Südzucker AG heeft vijftien fabrieken, waarvan er zeven liggen in gebieden met een verhoogd risico”, zegt Geert Van Aelst. “Tienen is daar één van, veroorzaakt door een beperkte grondwatervoorraad.”
De (Europese) bietsuikersector heeft inzake waterbeheer talrijke stappen ondernomen. Bovendien is er voor de teelt van suikerbieten niet meteen een probleem. “Per groeiseizoen is er gemiddeld 600 tot 700 mm (l/m²) water nodig, met een goede distributie over de betrokken maanden. De normale lokale neerslag is voldoende om het gewas in stand te houden.” De sector is sterk lokaal verankerd, ondanks een stevige consolidatiegolf doorheen de geschiedenis. De telers zijn voor bijna 61 procent eigenaar van het beursgenoteerde Südzucker AG. Met een omzet van 9,5 miljard euro is het bedrijf de grootste suikerproducent ter wereld, goed voor een jaarlijkse productie van zo'n 3,7 miljoen ton.
“Een suikerbiet bestaat voor 75 procent uit water”, doceert Geert Van Aelst. Voor het waterbeheer is dat een niet-onbelangrijk gegeven, want het zorgt ervoor dat de suikerbiet zelf de belangrijkste leverancier is van water voor het productieproces.
“Bij het verwerken van suikerbieten gebruiken we water in verschillende stadia, waaronder reiniging, warmteoverdracht, koeling en verplaatsing van de bieten in de fabriek. Tot negentig procent van het water gebruikt tijdens de verwerking, is afkomstig van de suikerbiet zelf. Het water dat we inzetten voor transport en het wassen van de bieten, hergebruiken we tot twintig keer toe. Dit is een zeer circulaire vorm van watergebruik, mogelijk gemaakt door een voorzuivering via de bezinkingsvijvers. Daarom hebben suikerfabrieken slechts een zeer beperkte hoeveelheid zoet water nodig, vooral voor koeling, voornamelijk afkomstig van oppervlaktewater”, zegt Geert Van Aelst. Aangezien het bietenwater ongeschikt is om de stoomketels te bevoorraden, is grondwater alsnog noodzakelijk.
“Door het procesverbruik te optimaliseren en het gebruik van bietenwater te maximaliseren, willen we onze afhankelijkheid van grond- en oppervlaktewater verminderen. Een deel van het nutriëntenrijke grondwater stellen we ook ter beschikking van de telers, voor gebruik in droge periodes.”
Elke bietencampagne levert ongeveer één miljard liter water op, zo’n vierhonderd olympische zwembaden. Na intern gebruik als proceswater, vloeit dit gezuiverd terug naar beken en rivieren. “Het is onze ambitie dit bietenwater zo goed mogelijk te gebruiken, binnen financieel haalbare normen. Dit kan tot een spanningsveld leiden tussen wat goed is voor het milieu en wat goed is voor het bedrijf”, zegt Geert Van Aelst.
“Momenteel zetten we heel sterk in op het verminderen van de CO2-emissies. Dit is in lijn met onze doelstellingen gevalideerd volgens ons ‘Science Based Targets Initiative’, met onder meer een scope 1 & 2-reductie van vijftig procent CO2eq-emissies tussen 2018 en 2030.” Dit jaar zal De Tiense Suikerraffinaderij een nieuwe diffusietoren in gebruik nemen, goed voor een investering van zo’n 25 miljoen euro. Hiermee kan het bedrijf tot 5.744 ton CO2-uitstoot besparen. “Dat zijn zware investeringen. Ze gaan aan de haal met het gros van het ‘duurzaamheidsbudget’. Het is daarom mijn rol iedereen scherp te houden en ook voor waterbeheer een roadmap te ontwikkelen. Waterbeheer vergt een eigen businessplan.”
Eind vorig jaar nog gaf Südzucker AG met succes een niet-achtergestelde obligatie uit van vierhonderd miljoen euro. Met die ‘duurzaamheidsgebonden obligatie’ zet Südzucker zich in voor de duurzaamheidsdoelstelling die verankerd is in zijn 2026 Plus-strategie. De obligatie heeft een looptijd van vijf jaar en een coupon van 5.125 percent.
Geert Van Aelst: “Als bedrijf maken we risicoanalyses volgens verschillende scenario’s en tegen een tijdshorizon, zodat we de klimaatrisico’s voor onze productiesites kunnen bepalen. Dit geeft een indicatief beeld van wat op langere termijn kan gebeuren, maar het is vaak nog te ver weg in het licht van langetermijninvesteringen. Daarom kijken we ook naar andere sectoren, want waterstress is ook in andere bedrijfstakken een issue. Welke oplossingen of aanpak gebruiken zij?”
Nieuwe technologie, wetenschap en innovatie zullen ook antwoorden bieden. Een voorbeeld van een creatieve en duurzame oplossing is ‘De Tiense Watervelden’, een (toekomstig) waterbufferbekken, tevens waterproductiecentrum, dat ook een energie- en recreatiepark zal omvatten. Het wordt ingebed op het militair domein van Goetsenhoven, op een boogscheut van de fabriek in Tienen. De bedoeling hiervan is bietenwater op te zuiveren om, in samenwerking met onder meer de Watergroep, ook drinkwater voor tienduizend gezinnen aan te bieden en te voorzien in extra irrigatiewater voor de landbouwers.
Verdoe jij ook te veel tijd met het opvolgen van alle nieuwtjes in je feed? No worries, wij verzamelen alles wat nieuw is in de finance wereld. Al die nieuwtjes komen wekelijks in jouw mailbox terecht.
