De ESG-beweging heeft de financiële wereld duurzaam beïnvloed. Liefst 85 procent van de investeerders nemen factoren op het vlak van milieu, sociale verantwoordelijkheid en goed bestuur mee in hun investeringsanalyse. Ook op de obligatiemarkt is ESG niet meer weg te denken.
Vooral nu de intresten wat hoger zijn, is een obligatie-uitgifte opnieuw aantrekkelijk voor de institutionele en private belegger. Het is dus een mogelijke optie voor een bedrijf om kapitaal op te halen. Obligaties, vooral converteerbare, verstevigen door de ogen van de bankier het eigen vermogen en de aandeelhouders verwateren niet. Vooral voor familiebedrijven die graag meester aan boord blijven, maar onvoldoende eigen vermogen hebben om meer bankkredieten op te nemen, biedt de obligatie een subtiele oplossing. Wie obligaties op de markt wil slijten, ontsnapt wel niet meer aan ESG. Voor de zogenaamde grijze obligaties (grey bonds) is nog weinig beleggersappetijt.
Door de ESG-beweging is een nieuwe typologie van obligaties ontstaan: impactobligaties. Dat is een overkoepelende benaming waaronder vier soorten ESG-obligaties vallen. Vooreerst en vanzelfsprekend zijn dat de groene obligaties (green bonds). Dit zijn obligaties om groene investeringen te financieren. Het gaat om investeringen die conform de groene taxonomie een substantiële bijdrage leveren aan een van de groene doelstellingen, zonder schade toe te brengen aan de andere. De zes doelen zijn: mitigatie van klimaatverandering, adaptatie aan klimaatverandering, duurzaam gebruik en bescherming van water en mariene hulpbronnen, transitie naar een circulaire economie, preventie en bestrijding van verontreiniging en bescherming en herstel van de biodiversiteit en ecosystemen.
Daarnaast zijn er de sociale obligaties. Die worden uitgegeven om sociale doelen te financieren, bijvoorbeeld investeringen in sociale huisvesting, uitbreiding van de zorgcapaciteit of toegang tot onderwijs. Een derde soort zijn de duurzaamheidsobligaties. Die combineren zowel groene als sociale initiatieven. Ze respecteren zowel de E als de S van ESG.
In het kielzog van het succes van de groene obligaties, is een nieuwe categorie gelanceerd: de SLB’s (de sustainability-linked bonds). Deze duurzaamheidsgelinkte obligaties zijn obligaties waarbij de emittent bij uitgifte enkele duurzame doelstellingen voor het bedrijf vooropstelt. Indien het bedrijf deze doelstellingen niet realiseert binnen een vooraf bepaalde termijn, dan betaalt de uitgever van die obligaties een hogere intrest. Mijlpalen zijn bijvoorbeeld het verminderen van de afvalproductie of van de CO2-uitstoot.
Het gaat snel. De laatste tien jaar groeiden de impactobligaties met gemiddeld vijftig procent per jaar. Tien jaar geleden waren ze goed voor 150 miljard dollar wereldwijd. In 2023 bedroeg de totale uitgifte van impactobligaties 939 miljard dollar of zes keer zoveel. Bijna 600 miljard dollar daarvan waren groene obligaties. In de eerste maanden van 2024 is de mondiale uitgifte van groene obligaties stabiel gebleven. Het totaal in de eerste vier maanden van dit jaar bedroeg 232 miljard dollar (rapport Morgan Stanley), evenveel als de uitgifte in dezelfde periode in 2023. Bij de duurzaamheidsgelinkte obligaties daalde de uitgifte in de eerste vier maanden met 51 procent vergeleken met 2023, tot slechts 12,5 miljard dollar.
De SLB’s waren op korte termijn een groot succes. De markt verdubbelde in 2023 ten opzichte van 2022. Ze geven de emittent veel meer flexibiliteit dan de groene obligaties. Groene obligaties moet je gebruiken voor een specifieke investering. Bij een SLB kan het uitgevende bedrijf beslissen hoe het de opgehaalde fondsen gebruikt, zolang het de duurzaamheidsdoelstellingen haalt. Wanneer het bedrijf daar niet in slaagt, is de straf een hogere rente.
De eerste SLB-uitgifte was die van het energieconcern Enel in 2019, een traditioneel fossiele-energiebedrijf. Het doel was fondsen op te halen voor algemene bedrijfsdoeleinden. Indien het die niet zou halen, kreeg de belegger 0,25 procent meer intrest.
Naar schatting dertig procent van de SLB’s zullen hun doelstelling niet halen. Misschien is een boete – klassiek 0,25 procent – geen voldoende financiële stimulus om de doelstellingen écht na te streven.
Soms zijn het externe factoren die bepalen of een bedrijf de doelstellingen al dan niet haalt. Europcar Finance, bijvoorbeeld, koppelde zijn obligatie van 500 miljoen euro aan twee doelstellingen: de koolstofuitstoot van zijn wagenpark doen dalen naar gemiddeld 93 CO2/km en het aandeel van groene auto’s in zijn vloot verhogen naar twintig procent. Naar alle waarschijnlijkheid worden de doelstellingen niet gehaald. Het probleem is dat de autohuurders liever geen elektrische wagen huren. Dan kan Europcar, een Volkswagen-dochter, niet blijven investeren in een elektrische vloot.
Bedrijven lopen dus het risico geld te verliezen op SLB's als ze hun verplichtingen niet nakomen. Dat kan gebeuren door factoren waar ze geen vat op hebben. Bedrijven die hun doelstellingen niet halen, worden meteen afgestraft, niet door een neerwaartse druk op hun aandelenkoers, maar door een verhoging van hun kapitaalkost (WACC). Pervers: om het rendement op te krikken, hebben beleggers er belang bij dat de emittent zijn duurzame doelstellingen niet haalt. De milieuorganisaties zijn gekant tegen SLB’s omdat die de bedrijven toelaten om hun onvoldoende duurzaam gedrag af te kopen tegen 0,25 procent.
Tussen droom en daad staan wetten in de weg en praktische bezwaren, stelde Willem Elsschot al in zijn gedicht ‘Het huwelijk’. Inderdaad, een obligatie waarbij de intrest gebonden is aan het al of niet realiseren van bepaalde doelstellingen is niet evident. De experimenten met SLB’s zijn grotendeels mislukt en hebben hun geloofwaardigheid verloren. Hierdoor moeten beleggers zich opnieuw op groene obligaties concentreren.
Dit is het eerste deel van de column van Rudy Aernoudt die in het septembernummer van FDmagazine verschijnt. Interesse in een membership? Contacteer onze collega Jennero Rijaard via Jennero.Rijaard@nieuwemediagroep.be
Verdoe jij ook te veel tijd met het opvolgen van alle nieuwtjes in je feed? No worries, wij verzamelen alles wat nieuw is in de finance wereld. Al die nieuwtjes komen wekelijks in jouw mailbox terecht.
