De financiële situatie van de Brusselse lokale besturen is verzwakt door opeenvolgende crises, waaronder covid-19, stijgende inflatie, energiekosten en renteverhogingen. Deze uitdagingen hebben geleid tot een verslechterd financieel evenwicht en uitgeputte reserves. 11 van de 19 Brusselse gemeenten vallen nu onder een beheersplan. Dat blijkt uit de studie van Belfius Bank over de lokale financiën van Brussel, met de focus op de periode 2019-2024.
Een belangrijke oorzaak van de stijgende uitgaven zijn de personeelskosten, die 42 procent van het gemeentelijke budget vertegenwoordigen. De inflatie, die tien keer de spilindex overschreed, heeft geleid tot hogere lonen en pensioenlasten voor statutair personeel. Ook de stijgende bijdragen aan de OCMW’s, met een gemiddelde jaarlijkse groei van 8,4 procent, drukken zwaar op de gemeentelijke financiën.
Hoewel de inkomsten eveneens stegen door automatische loonindexering, volstonden ze niet om de toename van de uitgaven te dekken. Een opvallende trend in de fiscale inkomsten is de lokale 'taxshift', waarbij de belasting op personeninkomen werd verlaagd en de opcentiemen op onroerend goed werden verhoogd.
Ondanks deze moeilijke financiële situatie bleven de Brusselse gemeenten investeren in projecten met een waarde tussen de 600 en 700 miljoen euro per jaar. Deze investeringen richten zich vooral op administratieve gebouwen, scholen en stadsontwikkeling. De stijgende kosten voor bouwmaterialen en energie hebben echter geplande investeringen vertraagd.
Voor de komende bestuursperiode (2025-2030) staan de gemeenten voor drie grote uitdagingen: de stijgende pensioenlasten, de kosten voor veiligheid en sociale bijstand, en de energietransitie. Vooral de pensioenproblematiek wordt als een groot risico beschouwd, met de verwachting dat de responsabiliseringsbijdrage tegen 2028 zal stijgen tot 176 miljoen euro.
Volgens Dirk Gyselinck, lid van het directiecomité van Belfius, zijn de Brusselse lokale besturen ondanks de vele tegenslagen veerkrachtig gebleven: “Deze aflopende legislatuur kende verschillende, vaak ongeziene en intense crises, die de gemeentefinanciën zwaar onder druk hebben gezet. Maar ondanks deze tegenspoed wisten onze lokale besturen stand te houden, bleven ze investeren in de samenleving van morgen en de duurzame transitie.”
De Brusselse gemeenten blijven echter aandringen op meer financiële steun van hogere overheden, met name voor hervorming van het Gemeentefonds en pensioenbijdragen.
Verdoe jij ook te veel tijd met het opvolgen van alle nieuwtjes in je feed? No worries, wij verzamelen alles wat nieuw is in de finance wereld. Al die nieuwtjes komen wekelijks in jouw mailbox terecht.
